‌تخریب، غارت، و آسیب‌های اسرائیل به آرشیوها، کتابخانه‌ها و موزه‌ها در غزه

(لیزنا: گاهی دور گاهی نزدیک 358): سیدابراهیم عمرانی، سردبیر:

گزارش مقدماتی از: کتابداران و آرشیوکاران «با فلسطین»

تخریب میراث فرهنگی در غزه هویت جمعی مردم فلسطین را ضعیف می کند، تاریخ آنها را به طور غیرقابل برگشتی انکار می‌کند و حاکمیت آنها را نقض می‌کند. در این گزارش، فهرستی جزئی از آرشیو‌ها، کتابخانه‌ها و موزه‌های غزه که از 7 اکتبر 2023 توسط نیروهای مسلح اسرائیل تخریب، آسیب یا غارت شده‌اند ارائه می‌شود. این گزارش هنوز ناقص است. تعیین وضعیت آرشیوها، کتابخانه ها و موزه ها در غزه در طول بمباران مداوم اسرائیل بسیار دشوار است. شرایط کنونی غزه، مانند هدف قرار دادن خبرنگاران، قطع‌های مکرر ارتباطات و به ویژه اینترنت، و آسیب های گسترده به محیط ساخته شده، تهدیدی شدید و عاجل برای امنیت است. علاوه بر این، آرشیوکاران و کتابداران بسیاری آواره، مجروح یا کشته شده‌اند، که بررسی آسیب‌های وارده به میراث فرهنگی را دشوارتر می‌کند. در نتیجه، باید فرض شود که این گزارش تنها بخش کوچکی از میزان خسارتها و قتل‌های این نسل کشی جدید را نشان می‌دهد، نه یک تصویر کامل.

ما این اطلاعات را با درک این نکته جمع آوری و ارائه می کنیم که از بین بردن فرهنگ و تاریخ فلسطین از دیرباز یک تاکتیک جنگی و اشغالگری آپارتاید اسرائیلی بوده است و وسیله ای برای محدود کردن بیشتر تعیین سرنوشت مردم فلسطین است. در سال 1948، در جریان نکبت، 30000 کتاب و نسخه خطی از خانه‌های فلسطینیان غارت شد[1]. در سال 1982، در جریان تهاجم اسرائیل به لبنان، اسرائیل کتابخانه و آرشیو سازمان آزادیبخش فلسطین را غارت و مصادره کرد[2]. کتابخانه ها و آرشیوها در جریان انتفاضه دوم آسیب دیدند[3] و بارها در غزه مورد هدف قرار گرفته اند[4]. علاوه بر این، تخریب عمدی میراث فرهنگی به عنوان جنایت جنگی شناخته شده[5] و در دادگاه کیفری بین المللی تحت پیگرد قانونی قرار گرفته است.

این گزارش به گزارش‌هایی می‌پیوندد که توسط گروه میراث صلح  Heritage for Peace[6] (7 نوامبر 2023)، وزارت فرهنگ فلسطین (6 دسامبر 2023)[7]، گروه منطقه‌ای عربی در شورای بین‌المللی بناها و مکان‌ها[8] (9 ژانویه 2024)، و کتابداران و آرشیوکاران و فلسطینیان دیگر ارائه شده است. این گزارش ها تخریب اماکن مذهبی، محوطه‌های باستان شناسی، مؤسسات فرهنگی و غیره را مستند می‌کند. ما بر کتابخانه‌ها، آرشیو‌ها و موزه‌ها به عنوان مکان‌های دانشی، فضاهای اجتماعی و مخازن میراث فرهنگی تمرکز می‌کنیم. مواد تاریخی غیرقابل جایگزینی در تخریب نهادهایی مانند آرشیو مرکزی شهر غزه و موزه رفح از بین رفته است. تخریب کتابخانه ها نشان دهنده از دست رفتن نه تنها مجموعه‌های کتاب، بلکه تلاش‌های کتابداران غزه، علیرغم محاصره مداوم نوار غزه توسط اسرائیل، برای به دست آوردن، مراقبت و دسترسی به مواد خواندنی است.

در نهایت، ما اطلاعاتی در مورد کتابداران و آرشیوکارانی که در بمباران مداوم اسرائیل کشته شده‌اند، درج می‌کنیم. ما در اندوه درگذشت همکارانمان و خانواده هایشان عزادار هستیم.

کتابداران و آرشیوکاران «با فلسطین»

1 فوریه 2024

آرشیوها و کتابهای کمیاب

آرشیو مرکزی شهر غزه، تالار شهر غزه (شهر غزه)

  Central Archives of Gaza City, Gaza City Hall (Gaza City)

شرح آسیب: تخریب کامل در اثر گلوله باران مستقیم، باعث آتش سوزی شد که به طور کامل آرشیو را از بین برد. این آرشیو حاوی 150 سال سوابق مربوط به تاریخ غزه است.

 تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 29 نوامبر 2023 گزارش شد.

منابع:

• “'Israel destroyed Central Archives of Gaza City': Head of Gaza Municipality,”

Middle East Monitor, November 29, 2023.

• Majed, Mohammed. “‘Israel destroyed Central Archives of Gaza City’: Head

of Gaza municipality,” Anadolu Ajansi, November 29, 2023.

• Crean, Rosabel. “Gaza heritage at threat as Israel bombs municipal

buildings, old city,” New Arab, November 30, 2023.

• “Gaza’s Central Archives building lies in ruins after Israeli air strike,” Middle

East Eye YouTube, November 30, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 35.

• Osman, Nadda. “Israel-Palestine war: Israeli forces destroy central archive of

Gaza City,” Middle East Eye, December 7, 2023.

• Akkad, Dania. “100 days of war in Gaza: More than 23,000 dead and a

society in ruins,” Middle East Eye, January 13, 2024.

مسجد و کتابخانه عمری (شهر غزه) Omari Mosque and Library (Gaza City)

شرح آسیب: مسجد به طور کامل ویران شد، احتمالاً کتابخانه نیز در آن گنجانده شده است. این مسجد در قرن هفتم ساخته شد و یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های کتاب‌های کمیاب در فلسطین، از جمله آثار مربوط به قرن چهاردهم را در خود داشت. بیش از 200 نسخه خطی از موجودی این کتابخانه در سال 2022 دیجیتالی شد.

تاریخ آسیب: 8 دسامبر 2023

منابع:

• Saber, Indlieb Farazi. “A ‘cultural genocide’: Which of Gaza’s heritage sites

have been destroyed?” Al Jazeera, January 14, 2024.

• Mulder, Stephennie. “Gaza’s oldest mosque destroyed by Israeli airstrike,”

Business Insider, January 21, 2024. (Also published in The Conversation on

January 17, 2024).

کتابخانه ها

کتابخانه دیانا تماری صباغ در فرهنگسرای رشاد الشواء. مرکز (الریمال، شهر غزه)

Diana Tamari Sabbagh Library in the Rashad al-Shawa Cultural  Center (Al-Rimal, Gaza City)

شرح خسارت: تخریب کامل توسط گلوله باران اسرائیل، از جمله نابودی ده ها هزار کتاب در کتابخانه تماری صباغ. این ساختمان به صدها آواره فلسطینی پناه داده بود. تاریخ آسیب: 25 نوامبر 2023

منابع:

• Majed, Mohammed. “‘Israel destroyed Central Archives of Gaza City’: Head

of Gaza municipality,” Anadolu Ajansi, November 29, 2023.

• El Chamaa, Mohamad. “Gazans mourn loss of their libraries: Cultural

beacons and communal spaces,” The Washington Post, November 30, 2023.

• Roche, Daniel. “Reports by United Nations and Heritage for Peace reveal

many destroyed or damaged cultural heritage sites in Gaza,” The Architect’s

Newspaper, December 14, 2023.

• Akkad Dania. “100 days of war in Gaza: More than 23,000 dead and a society

in ruins,” Middle East Eye, January 13, 2024.

• Saber, Indlieb Farazi. “A ‘cultural genocide’: Which of Gaza’s heritage sites

have been destroyed?” Al Jazeera, January 14, 2024.

کتابخانه Enaim

  شرح خسارت: تخریب شده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 34.

کتابخانه شهرداری غزه (شهر غزه)   Gaza Municipal Library

شرح خسارت: ساختمان در بمباران آتش گرفت و خسارت قابل توجهی به بار آورد.

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 27 نوامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Sheehan, Dan. “Gaza’s main public library has been destroyed by Israeli

bombing,” Lithub.com, November 27, 2023.

• Osman, Nadda. “Israel-Palestine war: Gaza’s main public library destroyed in

Israeli bombing,” Middle East Eye, November 28, 2023.

• El Chamaa, Mohamad. “Gazans mourn loss of their libraries: Cultural

beacons and communal spaces,” The Washington Post, November 30, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 35.

• Moustafa, Laila Hussein. “Opinion: When libraries like Gaza’s are destroyed,

what’s lost is far more than books,” LA Times, December 12, 2023.

موسسه توسعه آموزشی کنعان (الریمال، شهر غزه)

Kana’an Educational Development Institute

 شرح آسیب: تخریب شده، از جمله یک کتابخانه اجتماعی.

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 46.

کتابخانه لوبود  Lubbud Library

شرح خسارت: تخریب شده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 34.

کتابخانه النهضه  Al-Nahda Library

شرح خسارت: تخریب شده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 34.

کتابفروشی و کتابخانه سمیر منصور (شهر غزه)

 Samir Mansour Bookshop and Library (Gaza City)

شرح خسارت: به شدت آسیب دیده است

تاریخ آسیب: 10 اکتبر 2023

منابع:

• Samir Mansour Bookshop and Library, Post on Instagram, October 10, 2023.
• Zakaria, Sherouk. “Gaza’s iconic bookshop damaged again in Israeli strike,”

Arab News, October 13, 2023.

• Resistance News Network (Telegram), PalestineResist, https://t.me/

PalestineResist/22064, undated. Requires account to view.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 34.

• Saber, Indlieb Farazi. “A ‘cultural genocide’: Which of Gaza’s heritage sites

have been destroyed?” Al Jazeera, January 14, 2024.

کتابخانه الشروق الدائم   Al-Shorouq Al-Daem Library

  شرح خسارت: تخریب شده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 34.

کتابخانه های دانشگاهی

کتابخانه دانشگاه اسلامی غزه (شهر غزه)   Islamic University of Gaza Library

شرح خسارت: تخریب شده

تاریخ آسیب: 9 اکتبر 2023

منابع:

• Abu Sneineh, Mustafa. “‘Operation Al-Aqsa Flood’ Day 58,” Mondoweiss,

December 3, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 56.

• “Israel Detonates Last University in Gaza,“ International Middle East Media

Center, January 18, 2024.

کتابخانه و موزه ملی دانشگاه الاسراء (نزدیک شهر غزه)

Al-Israa University Library and National Museum (near Gaza City)

شرح خسارت: با انفجار کنترل شده از راه دور توسط ارتش اسرائیل، از جمله کتابخانه و موزه ملی که حاوی بیش از 3000 اثر باستانی بود، تخریب شد. موزه قبل از تخریب غارت شد.

تاریخ آسیب: 18 ژانویه 2024.

منابع:

• “Israeli Forces Destroy Main Buildings of Al-Israa University in Gaza,” The

Palestine Chronicle, January 18, 2024.

• Conley, Julia. “'This Is Not Self-Defense... This Is Ethnic Cleansing': Israel

Blows Up Gaza University,” Common Dreams, January 18, 2024.

• Pollock, Laura. “Israel destroys last university in Gaza as strikes continue,”

The National, January 18, 2024.

• “Israel Detonates Last University in Gaza,“ International Middle East Media

Center, January 18, 2024.

• “Journalist questions bombing of Gaza university,” Al Jazeera, January 19,

2024.

Al-Quds Open University Library (Gaza City)

Description of damage: Damaged

Date of damage: Unknown, first reported December 6, 2023

Sources:

کتابخانه دانشگاه آزاد قدس (شهر غزه)   Al-Quds Open University Library

شرح خسارت: آسیب دیده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 56.

کتابخانه جواهر لعل نهرو، دانشگاه الازهر (شهر غزه)

Jawaharlal Nehru Library, Al-Azhar University

شرح خسارت: محوطه دانشگاه ویران شد، اگرچه گزارش ها به طور خاص به کتابخانه اشاره نمی کنند.

تاریخ آسیب: 19 اکتبر 2023

منابع:

• O’Malley, Brendan and Wagdy Sawahel. “Israel bombs Gaza university,

alleging use by military,” University World News, October 12, 2023.

• “Israeli air strikes target Gaza’s Al-Azhar University,” Middle East Monitor,

November 6, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 56.

• Fabian, Emanuel. “IDF says it destroyed buildings containing Hamas

infrastructure at Gaza City’s Al-Azhar University,” The Times of Israel,

December 8, 2023.

موزه ها

موزه اکد  Akkad Museum

شرح خسارت: آسیب دیده. این موزه شامل حدود 2800 اثر از دوران ماقبل تاریخ تا مدرن است.

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 28 نوامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Proctor, Rebecca Anne. “How Israel’s bombing campaign endangers Gaza’s

archaeological treasures,” Arab News, November 28, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

موزه فرهنگی کراره  Cultural Kararah Museum

شرح آسیب: آسیب شدید از جمله تخریب کابینت ها و ویترین‌های حاوی آثار باستانی

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

موزه دیرالبلاح  Deir Al-Balah Museum

شرح خسارت: خسارت جزئی از گلوله باران غیر مستقیم

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 7 نوامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Al-Barsh, Ahmed. “Report on the Impact of the Recent War in 2023 on the

Cultural Heritage in Gaza Strip - Palestine,” Heritage for Peace, November 7,

2023.

• Veltman, Chloe. “More than 100 Gaza heritage sites have been damaged or

destroyed by Israeli attacks,” NPR, December 3, 2023.

دیوان میراث ابراهیم ابوشعار (جنوب شرقی رفح)  Ibrahim Abu Sha’ar Heritage Diwan

شرح آسیب: ویران شده، از جمله مجموعه گسترده ای از میراث به جا مانده از بادیه نشینی و بادیه نشینان

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

موزه خدری  Khudari Museum

شرح خسارت: آسیب دیده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

Al-Qarara Cultural Museum, also known as the Khan Younis

Museum (Khan Younis)

Description of damage: Heavily damaged, including complete destruction of the

pottery collection. Museum contains 3,500 archaeological and historical artifacts,

dating back to as far as 4,000 BC.

Date of damage: October 2023

Sources:

موزه فرهنگی القراره که به خان یونس نیز معروف است  )موزه خان یونس(

Al-Qarara Cultural Museum, also known as the Khan Younis Museum

شرح آسیب: به شدت آسیب دیده است، از جمله تخریب کامل مجموعه سفال. موزه شامل 3500 اثر باستانی و تاریخی است که قدمت آنها به 4000 سال قبل از میلاد می رسد.

تاریخ آسیب: اکتبر 2023

منابع:

• Resistance News Network (Telegram), PalestineResist, https://t.me/

PalestineResist/22064, undated. Requires account to view.

• Proctor, Rebecca Anne. “How Israel’s bombing campaign endangers Gaza’s

archaeological treasures,” Arab News, November 28, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

• Saber, Indlieb Farazi. “A ‘cultural genocide’: Which of Gaza’s heritage sites

have been destroyed?” Al Jazeera, January 14, 2024.

موزه رفح (رفح) ‌ Rafah Museum

شرح خسارت: تخریب کامل توسط حملات هوایی.

تاریخ آسیب: اوایل اکتبر 2023

منابع:

• Veltman, Chloe. “More than 100 Gaza heritage sites have been damaged or

destroyed by Israeli attacks,” NPR, December 3, 2023.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

• Saber, Indlieb Farazi. “A ‘cultural genocide’: Which of Gaza’s heritage sites

have been destroyed?” Al Jazeera, January 14, 2024.

موزه شاهوان  Shahwan Museum

شرح خسارت: آسیب دیده

تاریخ آسیب: نامشخص، اولین بار در 6 دسامبر 2023 گزارش شد

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 49.

شهیدان حوزه  اطلاعات (آرشیو،‌ کتابخانه،‌ موزه)

عبدالکریم حشاش  Abdul Karim Hashash

 نویسنده و مدافع میراث فلسطینی، گردآورنده کتاب های کمیاب فلسطینی

تاریخ مرگ: 23 اکتبر 2023، با بسیاری از اعضای خانواده اش

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 14.

بلال جدالله

مدیر خانه مطبوعات

تاریخ مرگ: 19 نوامبر 2023

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 7.

دعا المصری  Doaa Al-Masri

کتابدار کتابخانه ادوارد سعید

تاریخ مرگ: 7 دسامبر 2023 با پدر و مادر و خواهر و برادرش

منابع:

• Abu Toha, Mosab. Instagram post, December 7, 2023.
• “MECA colleague and friend Doaa Al-Masri killed in Gaza,” Madison-Rafah

Sister City Project, December 10, 2023.

دکتر جهاد سلیمان المصری  Dr. Jihad Suleiman Al-Masri

مورخ و مدیر دانشگاه آزاد قدس، واحد خان یونس

تاریخ مرگ: 17 اکتبر 2023

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 15.

ایمان ابوسعید  Iman Abu Saeed

مورخ تاریخ شفاهی در موسسه تامر برای آموزش جامعه

 تاریخ مرگ: نامعلوم، با فرزندانش جودی و زیاد و همسرش ایاد.

منابع:

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 27.

Marwan Tarazi

Archivist of Photo Kegham, Kegham Djeghalian’s photography studio

Date of death: October 19, 2023, killed with his wife Nihad and infant granddaughter

Alin while sheltering at the Saint Porphyrius Orthodox Church.

Sources:

مروان ترازی Marwan Tarazi

آرشیو عکس کغم، آتلیه عکاسی کغام جقالیان

تاریخ مرگ: 19 اکتبر 2023، به همراه همسرش نیهاد و نوه شیرخوار آلین در حالی که در کلیسای ارتدکس سنت پورفیریوس پناه گرفته بودند کشته شد.

منابع:

• Botelho, Jessica A., “Former Congressman says family members, including

baby cousin, killed in Israeli airstrike in Gaza,” ABC News 15, October 24,

2023.

• “Israel/OPT: ‘Nowhere safe in Gaza’: Unlawful Israeli strikes illustrate callous

disregard for Palestinian lives,” Amnesty International, November 20, 2024.

• Palestinian Ministry of Culture. The Second Preliminary Report on the Cultural

Sector Damage, December 6, 2023, pg 10.

• Allam, Hannah. “Songs of grief and defiance fuel Arab solidarity for

Palestinians,” The Washington Post, December 27, 2023.

 ----------------------------------------------------

[1] . https://www.palestine-studies.org/en/node/78440

[2] . https://palestinianstudies.files.wordpress.com/2017/01/sleiman-2016-the-paper-trail-of-a-liberation-movement.pdf

[3] . http://www.progressivelibrariansguild.org/PL/PL21/049.pdf

[4]. https://www.arabnews.com/node/2390636/middle-east

[5] . https://www.getty.edu/publications/cultural-heritage-mass-atrocities/part-4/25-powderly/

[6] . https://www.heritageforpeace.org/wp-content/uploads/2023/11/Report-of-the-effects-of-the-last-war-of-2023-on-the-cultural-heritage-in-Gaza-Strip-Palestine-english.pdf

[7] . https://arablit.org/wp-content/uploads/2023/12/English-.pdf

[8] . https://drive.google.com/file/d/15rdQo1nrmcSWaBwB21cWbRZPKNPBp8P6/view