خط‌مشی استفاده از هوش مصنوعی در فصلنامه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات اعلام شد

به گزارش لیزنا، فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی «مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات» (وابسته به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران) در راستای ارتقاء شفافیت علمی، خط‌مشی استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در فرایند پژوهش و نگارش مقالات را منتشر کرد.

در این دستورالعمل بر لزوم اعلام استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، رعایت اصول صداقت علمی و مسئولیت‌پذیری نویسندگان در قبال محتوای تولیدشده تأکید شده است.

در خط مشی استفاده از هوش مصنوعی در فصلنامه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات آمده است:

با توسعه فناوری هوش مصنوعی و بهره‌گیری از آن در زمینه‌های گوناگون، بویژه در حوزه‌های پژوهش و نشر، ضرورت توجه به جنبه‌های آکادمیک و اخلاقی آن روز به روز اهمیت بیشتری می‌یابد. از همین رو، مجله‌های علمی بایسته می‌دانند توجه پژوهشگران و نویسندگان مقاله‌ها را به خط‌مشی بهره‌گیری احتمالی از هوش مصنوعی در تدوین مقاله خود را به موارد زیر جلب کنند:

نویسندگان موظف‌اند هرگونه استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی (AI) در فرآیند پژوهش، نگارش یا ویرایش مقاله را به‌صورت شفاف در بخش «روش‌» یا «تشکر و قدردانی» مقاله اعلام کنند. رعایت نکات زیر الزامی است:

- ابزارهای هوش مصنوعی و فناوری‌های کمکی فقط برای بهبود خوانایی، کیفیت زبانی، تحلیل اولیه داده‌ها (در صورت ذکر در روش پژوهش) استفاده شوند.

- این ابزارها باید تحت نظارت و کنترل کامل انسانی به‌کار گرفته شوند. نویسندگان موظف‌اند محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی را به‌دقت بازبینی و ویرایش کنند؛ زیرا خروجی این ابزارها ممکن است ظاهراً معتبر اما ناقص یا نادرست باشد. مسئولیت نهایی صحت، اصالت و کیفیت محتوای مقاله بر عهده نویسندگان است.

- نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی منجر به نقض حقوق مالکیت فکری، سرقت ادبی یا استفاده از داده‌های غیرمجاز نمی‌شود.

- ابزارهای هوش مصنوعی نباید به‌عنوان نویسنده یا نویسنده همکار ذکر شوند؛ زیرا نویسندگی شامل وظایف و مسئولیت‌هایی است که فقط توسط اشخاص حقیقی انجام می‌شود.

- استفاده از هوش مصنوعی برای تولید محتوای جعلی، از جمله داده‌های ساختگی، استنادهای نادرست یا تصاویر دستکاری‌شده، اکیداً ممنوع است؛ مگر آنکه بخشی از روش پژوهش باشد و به‌صراحت در مقاله ذکر شود. در این صورت، ابزار استفاده‌شده، نسخه و سازنده آن باید مشخص شود.

- در صورت استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، نام ابزار، نسخه (در صورت وجود) و سازنده آن باید ذکر شود (نمونه، «Grok، نسخه 2.0، ساخته‌شده توسط xAI»).

- نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که داده‌های ورودی به ابزارهای هوش مصنوعی محرمانه نیست و استفاده از آنها نقض حریم خصوصی یا قوانین اخلاقی ایجاد نمی‌کند.

-استفاده از هوش مصنوعی برای ایجاد یا تغییر تصاویر مجاز نیست؛ مگر آنکه بخشی از طراحی یا روش پژوهش باشد. در این صورت، ابزار استفاده‌شده، نسخه و سازنده آن در بخش "روش" ذکر شده است.

متن کامل خط‌مشی از طریق پایگاه نشریه دراین آدرس در دسترس علاقه مندان است.