داخلی
»گزارش
تجربه‌های نوین هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه‌ای بررسی شد
به گزارش لیزنا، این رویداد با حضور جمع کثیری از کتابداران دانشگاهی از تهران و شهرهای دیگر همراه بود و فرصتی مناسب برای به اشتراک گذاشتن تجربیات نوین در استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در حوزه خدمات کتابخانه‌ای فراهم آورد.
مراسم افتتاحیه پس از پذیرش نهایی میزبانان توسط تیم اجرا آغاز شد و با سخنرانی دکتر محمد زره‌ساز، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، ادامه یافت. دکتر زره‌ساز ضمن خوش‌آمدگویی به حضار، به روند شکل‌گیری همکاری برای برگزاری این رویداد اشاره کرد و نکاتی کلیدی درباره بهره‌گیری از هوش مصنوعی در بهبود خدمات کتابخانه‌ای ارائه داد.
در ادامه، دکتر مهدی علیپور حافظی، دبیر علمی این گردهمایی، ضمن بیان شکل‌گیری ایده این رویداد توسط کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی از حمایت شرکت‌ها و سازمان‌های ( ایران‌داک، پارس‌آذرخش و انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران) به عنوان حامیان مالی و معنوی برگزاری این رویداد قدردانی کرد.
وی همچنین اعلام کرد: پس از بررسی 24 تجربه ارسال‌شده توسط کتابداران دانشگاهی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه‌ای، کمیته علمی ۱۲ تجربه را به عنوان نمونه‌های پذیرفته‌شده است. (برای مطالعه فایل پاورپوینت ارائه دکتر علیپور حافظی بر روی لینک کلیک کنید)
سپس دکتر محمد حسن‌زاده، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران‌داک)، ضمن خوش‌آمدگویی مجدد به حضار و ابراز خرسندی از برگزاری این گردهمایی مهم، به شرح بهره‌مندی ایران‌داک از فناوری هوش مصنوعی در ارائه خدمات خود پرداخت و نکاتی ارزشمند در این زمینه مطرح نمود.(برای مطالعه ارائه دکتر محمد حسن‌زاده بر روی لینک کلیک کنید)
تجربه‌های ارائه شده در پنل اول گردهمایی کتابداران دانشگاهی
لعبت درخشانی به عنوان مسئول کمیته کتابخانه‌های دانشگاهی و دکتر عاطفه شریف، مدیر منابع علمی و کتابخانه دانشگاه تربیت مدرس و مریم انصاری ، عضو کمیته کتابخانه‌های دانشگاهی و مسئول کمیته روابط عمومی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، در پنل اول حضور داشتند.
لعبت درخشانی در آغاز پنل به توضیح شکل‌گیری کمیته کتابخانه‌های دانشگاهی در انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و اهمیت همکاری برای برگزاری این رویداد پرداخت. سپس هر یک از ارائه‌دهندگان به ترتیب به بیان تجربیات خود در زمینه کاربرد هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه‌ای پرداختند.
جابر بخشی، کتابدار کتابخانه نابینایان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع « تولید محتوای صوتی (کتاب صوتی لاتین)» سخنرانی کرد.
وی گفت: کتابخانه دانشگاه علامه طباطبائی در راستای حمایت از دانشجویان و اساتید، به‌ویژه افراد نابینا و کم‌بینا، متعهد به ارائه منابع آموزشی مناسب است. برای اولین بار در این دانشگاه، کتابهای لاتین صوتی با کاورهای استاندارد تولید شده‌اند که دسترسی اساتید و دانشجویان به این منابع را بهبود بخشیده است. در فرآیند تولید، هر صفحه از کتاب به‌صورت جداگانه به تصویر متن و فایل صوتی تبدیل میشود. به طوری که یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای، شامل ۲۰۰ فایل صوتی و ۲۰۰ تصویر متناظر خواهد بود. در گذشته، ترکیب دستی این فایل‌ها زمانبر بود اما با بهره‌گیری از ابزارهای هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی (مانند FFmpeg و اسکریپت‌های خودکار)، این فرآیند به‌صورت خودکار انجام شده و زمان آمادهسازی به طور چشمگیری کاهش یافته است. همچنین، در حال توسعه برنامه‌ای مبتنی بر فناوری‌های Microsoft Azure و Gemini هستیم که قادر است کتابهای فارسی و انگلیسی را با صدای انسانی طبیعی به کتاب صوتی تبدیل کند. این ابتکار نه‌تنها کیفیت منابع صوتی را ارتقا میدهد، بلکه با کاهش هزینه‌های تولید، دسترسی دانشجویان و اساتید به کتابهای صوتی را آسان‌تر کرده و استقلال بیشتری برای افراد نابینا فراهم می‌کند.
جابر بخشی، نمونه‌هایی از کتابهای صوتی تولید شده را برای آگاهی حضار، به نمایش گذاشت.
سپس دکتر منصوره فیض‌آبادی ، مسئول واحد علم سنجی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار چهار تجربه در ارتباط با استفاده از هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه‌ای ارائه کرد. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
در ادامه نشست بهناز سلیمانی ،کتابدار دانشگاه سوره با موضوع «فهرستنویسی و خدمات فنی کتابخانه با استفاده از هوش مصنوعی» سخنرانی کرد. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
تجربه‌های ارائه شده در پنل دوم گردهمایی کتابداران دانشگاهی
دکتر مهناز ریزان و سارا سلطانی، عضو کمیته کتابخانه‌های دانشگاهی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و دکتر علی نجفی ، مدیر کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پنل دوم حضور داشتند.
در پنل دوم، دکتر مریم اسدی ، رییس اداره مرکز اسناد و گنجینه دانشگاه صنعتی شریف با موضوع « کاربرد هوش مصنوعی در سازماندهی تجهیزات و ابزارهای فنی ومهندسی: بیان تجربه» سخنرانی کرد. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
سپس دکتر فرزانه قنادی نژاد، کتابدار کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران با موضوع « تبدیل کتابهای درسی به فایل صوتی با بهره گیری از ابزارهای هوش مصنوعی» به سخنرانی پرداخت. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
در ادامه پنل دوم، دکتر شیبا کیانمهر ، مسئول کتابخانه بیمارستان مرکز طبی کودکان – دانشگاه علوم پزشکی تهران با موضوع «هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه به پاسخگویی به کاربران» سخنرانی کرد. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
در پایان پنل دوم، اقدس اکبری ، کارشناس مرجع دانشگاه تربیت مدرس با موضوع « حوزه تصمیم گیری مدیران با استفاده از طراحی یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای تخصیص بهینه خدمات« سخنرانی کرد. علاقه مندان می توانند فایل پاورپوینت وی را از طریق این لینک دریافت کنند.
این گردهمایی با هدف گسترش همکاری‌ها و ارتقای سطح خدمات کتابخانه‌ای با استفاده از فناوری‌های نوین هوش مصنوعی، فضایی تعامل‌محور و علمی بین کتابداران دانشگاهی ایجاد کرد که در آن تبادل تجربیات و ارائه بهترین نمونه‌ها در اولویت قرار داشت.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.