کد خبر: 48306
تاریخ انتشار: سه شنبه, 03 بهمن 1402 - 13:42

داخلی

»

کتابخانه و کتابداری

از سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش رونمایی شد

منبع : ایرانداک
در راستای اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی و همچنین توانمندسازی پژوهشگران، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، از سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش رونمایی کرد.
از سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش رونمایی شد

به گزارش لیزنا، سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش (آوا)، در راستای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی، گامی در جهت ارتقای سواد اخلاق پژوهش پژوهشگران، به‌طورخاص دانشجویان، در نظر گرفته می شود. این سامانه با ارائه بسته‌های آموزشی کاربردی، کوتاه و متن‌محور، دانشی پایه و مفید را از مهمترین چالش‌های اخلاق پژوهش که برای اجتناب از بدرفتاری‎های پژوهشی ضروری هستند، در اختیار پژوهشگران قرار داده است، و سپس از طریق آزمونی هدفمند، دانش کاربر در این زمینه را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

دکتر محمد حسن‌زاده، در آئین رونمایی از سامانه آوا که با حضور دکتر محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد گفت: مطالعات پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران نشان داده است که بیشترین بخش از سوءرفتارهای علمی به دلیل ناآگاهی پژوهشگران از مصادیق این‌گونه رفتارها در فرایند خلق و انتشار یافته‌های علمی اتفاق می افتد. لذا لازم است که پژوهشگران با این مفاهیم و مصداق‌های آن آگاه شوند و در مسیر پژوهش خود از گرفتار شدن در گرداب سوءرفتار علمی پرهیز کنند.  پژوهشگرانی که در مسیر انجام و انتشار هر نوع برونداد پژوهشی ازجمله پایان‌نامه/رساله، مقاله و کتاب هستند می‌توانند از آزمون‌ دوره‌محور این سامانه استفاده کنند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، با اشاره به فلسفه وجودی این سامانه خاطر نشان کرد: اولاً بسیاری از بدرفتاری‌ها یا ناشی از عدم آگاهی پژوهشگران، به ویژه دانشجویان، با اخلاق پژوهش و چالش‌های اصلی آن است، و یا ناشی از عدم حساسیت اخلاقی کافی آنها. ثانیاً آموزش صرف بودن یک سازوکار ارزیابی درعمل چندان مثمرثمر نخواهد بود. بنابراین این سامانه از طریق سازوکاری آموزشی و ارزیابانه خاص، در صدد تامین این هدف ارزشمند است که دانش پایه اخلاق پژوهش را در اختیار کاربران قرار ‌دهد، و سپس از طریق آزمون و اعطای گواهی آشنایی با اخلاق پژوهش، کاربران را متعهد ‌کند که به بدرفتاری پژوهشی مبادرت نکنند و بدین‌صورت حساسیت آنها به رعایت مسائل اخلاقی در مسیر پژوهش و نوآوری را بالا می برد. با تامین این هدف، طبیعتاً شمار بدرفتاری‌های پژوهشی درعمل کاهش خواهد یافت.

دکتر حسن‌زاده درباره محتوای بسته آموزشی سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش یادآور شد: در سامانه آوا هر بسته آموزشی ،‌ متشکل از 4 بخش است: 1. توضیحی در مورد چیستی چالش مورد نظر (مثلاً سرقت ادبی، رضایت آگاهانه، و غیره)؛ 2. بحثی درباره جوانب اخلاقی آن چالش؛ 3. ارائه چند مورد تاریخی برای فهم بهتر چالش و ارتباط‌ دادن آن با واقعیت‌های دانشگاهی و پژوهشی؛ و 4. معرفی چند منبع مهم برای مطالعه بیشتر.

رئیس ایرانداک با بیان اینکه بر اساس محتوای هر بسته، مجموعه سؤالاتی برای آزمون طراحی شده، ‌و درکل خزانه‌ای از سؤالات متنوع آماده شده است، گفت: سامانه در هر آزمون به شکل تصادفی 20 پرسش را از تمام بسته‌های آموزشی به هر کاربر اختصاص می‌دهد. افرادی که با اخلاق پژوهش آشنا هستند و صرفاً مایل به دریافت گواهی اخلاق پژوهش‌اند می‌توانند بدون رجوع به بخش آموزش به پرسش‌های طراحی ‌شده پاسخ دهند.

دکتر حسن‌زاده تصریح کرد:  در طراحی بسته‌ها و خزانه سؤالات از منابع متنوعی بهره برده شده است. بسته‌ها و سؤالات پس از آماده‌سازی اولیه، مورد بررسی گروهی از متخصصان حوزه اخلاق پژوهش قرار گرفته‌اند و درنهایت در شکل کنونی ارائه شدند. بااین‌حال باتوجه به پویا بودن حوزة اخلاق پژوهش، بسته‌ها و سؤالات در بازه‌های زمانی مشخصی به‌روزرسانی خواهند شد.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، تاکید کرد: امیدواریم که این سامانه در کنار دیگر ابزارهایی که برای خدمت به نظام پژوهشی کشور در حوزه اخلاق پژوهش وجود دارد بتواند گامی قابل توجه و محکم در جهت هرچه اخلاقی‌ترکردن وضعیت پژوهش در کشور بردارد.

در ادامه دکتر رحمان شریف‌زاده، عضو هیأت‌علمی ایرانداک و طراح، ایده پرداز و توسعه دهنده سامانه افزود: سامانه آوا در نشانی ava.irandoc.ac.ir در دسترس همه پژوهشگران قرار گرفته است. مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و مجلات علمی در تشویق پژوهشگران به گذراندن دوره آموزش و آزمون اخلاق پژوهش و اخذ گواهی موفقیت در این دوره، می تواند به ترویج و همگانی شدن این اقدام ملی کمک کند.

گفتنی است مراسم رونمایی از سامانة آموزش و آزمون اخلاق پژوهش (آوا)، همزمان با پنجاه و نهمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری سراسر کشور و با حضور دکتر محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، روز دوشنبه دوم بهمن‌ماه 1402، در دانشگاه تهران برگزار شد.