اولین پایان نامه در حوزه برنامه حافظه جهانی یونسکو دفاع شد

به گزارش لیزنا، اولین پایان نامه کارشناسی ارشد در حوزه برنامه حافظه جهانی یونسکو با عنوان «بررسی معیارهای ارزیابی میراث مستند در برنامه حافظه جهانی یونسکو جهت شناسائی مؤلفه­های موردنظر برای ثبت آثار مستند ایرانی، ارائه یک دستورالعمل پیشنهادی» توسط شهلا کریمی، دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی در سالن دکتر سیف دانشگاه الزهرا(س) در روز یکشنبه 13 اسفند  دفاع شد.

این پایان نامه به راهنمائی دکتر منصور تاجداران و با مشاوره دکتر سعید رضائی شریف آبادی اعضای هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا(س) هدایت و خانم دکتر معصومه کامران داوری شد.

کریمی در این جلسه گفت: یونسکو به عنوان سازمانی بین­المللی و پیشقدم در راه حفظ هویت­های فرهنگی، برنامه­ای با عنوان میراث مستند حافظه جهانی جهت شناسایی، حفظ و معرفی آثار، آغاز نموده و در راستای اهداف خود ثبت جهانی آثار مستندِ کشورها را در دستور کار خود قرار داده است. هر دو سال یک بار، هر کشور می­تواند دو اثر را بر اساس معیارهای معرفی شده از جانب این برنامه برای ثبت در فهرست حافظه جهانی به یونسکو پیشنهاد دهد.

وی افزود: تاکنون دستورالعملی جهت انتخاب آثار برتر جهت ثبت در حافظه ملي؛ دستور­العملی برای انتخاب آثار برتر جهت ثبت در حافظه جهاني مطابق با اصول و ضوابط برنامة حافظه جهانی؛ گردآوري اطلاعات مربوط به آثار قابل طرح در این حافظه در ایران ارائه نشده است. به علاوه با شناسایی عناصر این معیارها امکان سنجش میزان اهمیت هر یک از آثار  برای سایر نهاد­های دولتی و غیر­دولتی (موزه­ها، کتابخانه­­ها، آرشیوها، مجموعه­های شخصی، مراکز اطلاع رسانی) امکان پذیر است.

کریمی هدف از پژوهش خود را شناسایی مولفه­های تشکیل دهنده 8 معیار مطرح شده از طرف کمیته برنامه حافظه جهانی (IAC) برای دو دسته از آثار مستند ایرانی (نسخه­های خطی و عکس­های تاریخی دوره قاجار) و سنجش میزان اولویت و اهمیت هر یک از آن­ها از دیدگاه صاحب ­نظران و متخصصان این حوزه­ها عنوان کرد.

وی افزود: روش شناسی پژوهش حاضر در بخش ادبیات، روش پیمایشی توصیفی و فن دلفی است. ابزار گردآوری داده­ها دو سیاهه محقق ساخته است که از طریق ابزار مصاحبه و مطالعه کتابخانه ای (اسنادی) تدوین شده است. جامعه آماری  شامل 20 نفر از متخصصان حوزه میراث مکتوب می­باشند که با برنامه آشنایی دارند.

دانشجوی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی درباره نتایج پژوهش خود گفتک نتایج این پژوهش در دو بخش معیارهای مطلق و نسبی حاصل شد؛ بررسی­های این پژوهش نشان می­دهد که مهم­ترین توجه در انتخاب آثار مستند، معیارهای مطلق است؛ و در زیر مجموعه معیارهای مطلق، در نسخه های خطی برای معیار اصالت 32 مولفه و در عکس­های تاریخی 18 مولفه، و برای معیار اهمیت جهانی، منحصربه فرد بودن و غیر قابل جایگزین بودن، 8 مولفه در نسخه­های خطی و 5 مولفه در عکس­های تاریخی به دست آمد که همگی تأیید شدند. در نهایت 75 مولفه برای ارائه دستورالعمل پیشنهادی جهت انتخاب نسخه­های خطی و 50 مولفه برای ارائه دستورالعمل پیشنهادی جهت انتخاب عکس­های تاریخی ایران (دوره قاجار) ارائه گردیده است.

گفتنی است، در این جلسه جمع کثیری از دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی و تعدادی از دانشجویان کارشناسی ارشد مطالعات آرشیوی، دکتر محمدعلی ابهری و مهندس فرزام، از اعضای کمیته ملی حافظه جهانی که در طول انجام تحقیق کریمی را همراهی کردند، نیز حضور داشتند.

در پایان جلسه که با اعلام درجه عالی برای پایان نامه همراه بود، اظهار امیدواری شد که با توجه به اهمیت جهانی این حوزه، تحقیقات بیشتری در ابعاد گوناگون برنامه حافظه جهانی انجام شود.