معرفی کتاب فرزانگی در عصر تفرقه

درباره نویسنده(برگرفته از ابتدای کتاب فرزانگی در عصر تفرقه)

الیف شافاک/ شفق نویسنده ترکی- انگلیسی، در سال 1971 در استراسبورگ فرانسه متولد شد.

شافاک مدرک دکترای علوم سیاسی دارد و در دانشگاه­های مختلف ترکیه، امریکا و انگلیس تدریس کرده است؛ از جمله کالج سنت‌­آن دانشگاه اکسفورد که شافاک جزو همکاران افتخاری­اش به حساب می ­آید.

شافاک، از وزارت فرهنگ فرانسه، نشان شوالیه هنر و ادب دریافت کرده و عضو انجمن سلطنتی ادبیات انگلستان نیز هست. خبرگزاری پولیتیکو در سال 2017 شافاک را جزو فهرستی دوازده نفره می­‌آورد که «می­ توانند دل­گرم کننده­ ترین کلامی را که واقعا به آن نیاز دارید بگویند.»

شافاک در کتاب «شیر تلخ» خود را یک نویسنده، خانه به دوش، شخصیت جهانی، عاشق عرفان، صلح­طلب، گیاه­خوار و در اخر یک زن می­ داند (شافاک، 1396، ص10).

دیگر کتاب­های الیف شافاک: سه دختر حوا، شیرتلخ، چهل قانون عشق، پنهان، حرام­زاده استانبول، دختری که اسمش را دوست نداشت، شرافت و ... .

درباره کتاب

این کتاب الیف شافاک، کتاب کم­ حجم برتر سال 2020 و یکی از اثار منتخب جایزه بوکر معرفی شده است(وب‌سایت طاقچه). کتابی با 76 صفحه و 5 بخش، ترجمه پگاه فرهنگ­ مهر از انتشارات میلکان. موضوع کتاب، جامعه ­شناسی سیاسی، روان شناسی اجتماعی، و مناقشات اجتماعی است. کتاب با پیشگفتار شروع می­شود؛ از بحران کرونا و صدای ما آدم­ها سخن می­ گوید؛ صدایی که اگر آن را از ما آدم­ها بگیرند مثل این است که از زندگی محروممان کنند. شافاک می­ نویسد: «اگر نتوانی داستان خود را تعریف کنی، اگر صدایت را خفه کنند، بدین معناست که انسان بودنت را از تو گرفته­ اند». او از هفت­ سالگی ­اش می­ گوید که به دلیل چپ­دست بودن که در آن زمان نوعی نقص به حساب می­ آمده، همیشه جزو اخرین دانش ­آموزانی بوده که روبان قرمز را از معلم خود دریافت می­کرده است تا اینکه به حرفی از حروف الفبا می­ رسند، حرفی که بی­صدا است و اگر آن را در کلمه ­ای ببینی باید نادیده ­اش بگیری. شافاک می­گوید: مغز هفت­ ساله ­اش این حرف ناخواسته را با دست­چپ ناخواسته ­اش مرتبط می­دانسته.

شافاک از خودشیفتگی می­ نویسد، ویژگی­هایی که اگر تنها با طرز فکرهایی مشابه خودمان ارتباط داشته باشیم به آن تبدیل می­شویم. سپس از خودشیفتگی گروهی می­نویسد، چیزی که «ما» را در مقابل «آن­ ها» قرار می ­دهد.

بخش­های کتاب عبارتند از: سرخوردگی و سرگشته­گی، اضطراب، خشم، بی ­تفاوتی، و اطلاعات، دانش، خرد.

شافاک، بی­تفاوتی را مخرب­ ترین احساس انسانی می­داند و آن را به رنگ سفید تشبیه می­ کند: همان­طور که رنگ سفید ترکیبی از تمام رنگ­هاست، بی­ تفاوتی هم ترکیبی از تمام احساسات است.

در این کتاب، شافاک بر دیگران و انسان­گرایی به جای قبیله ­گرایی، تاکید دارد. کتابی که شنیدن صدای دیگران را در دنیایی که تمرکز بر فردگرایی دارد به ما یادآوری می­کند. گاهی اوقات قدرت تحملم پایین می­ آید و فراموش می­کنم که باید با دیگرانی که شاید بی­صدا رنج می­ کشند مهربان باشم و صدایشان را که شاید مخالف نظر من باشد،  بشنوم. این کتاب را کمکی می­دانم که نمی­ گذارد گوش­ها و قلبم بسته شوند و در دنیایی که به گفته شافاک، دلایلی حقیقی برای دلسردشدن داریم، مرحمی بر زخم­های دیگران باشیم و به چرخه ناامیدی و دلسردشدن از یکدیگر که شاید موجب احساس بی­تفاوتی شود، پایان دهیم. و لازم می­دانم که به یک بار خواندن آن بسنده نکنیم.

قسمت­هایی از کتاب

«به اقتصاد، بازار سهام و سیاست اولویت می­دهیم، ولی کمتر به چیزهایی انتزاعی­ تر و رمزآلودتر مثل احساسات توجه می­ کنیم.»

«سرزمین­های مادری، قلعه­ هایی شیشه­ ای هستند. برای ترک آنان، باید چیزی را بشکنید؛ یک دیوار، یک عرف اجتماعی، یک هنجار فرهنگی، یک سد روانشناختی، یک قلب را.»

«اگر من متقاعد شدم قبیله ­ام برتر است؛ هرگاه کسی از تصدیق این برتری امتناع کند، ابتدا او را مورد سوءظن و سپس مورد دشنام قرار می­ دهم.»

مشخصات کتاب

شافاک، الیف/ فرزانگی در عصر تفرقه؛ ترجمه: پگاه فرهنگ­ مهر./ تهران: میلکان، 1399.

منابع

 شافاک، الیف.(1396). شیرتلخ، ترجمه:  شالیزفدایی­ نیا و سیامک تقی­ زاده، تهران: میلکان.

وب‌سایت طاقچه،کتاب فرزانگی در عصر تفرقه اثر الیف شافاک، لینک

مشخصات نویسنده متن: مه‌گل کامروا، متولد سال 1379 در استان کرمان، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت اطلاعات دانشگاه شهید بهشتی.