زیر گنبد کبود

 لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر:   براي توران ميرهادي، مادري كه لالائي‌هاي دلنشينش بيش از نيم قرن در گوش جان يكايك فرزندان اين مرز و بوم نشست و عشق به هم نوع، صلح، دوستی و مهربانی را در وجودشان جاری ساخت و  آنان را جان بخشيد.

معلمی که آموخته‌هایش سرزمینی بود و علم و فرهنگ و هنر را به بوی ایران آمیخت و در دستان  فرزندان ایران نهاد تا توشه راه زندگیشان باشد

عاشقی کامل، عاشق زندگی و خوب زیستن، عاشق کودکان، و کودکان ایران زمین، عاشق طبیعت و طبیعت سرزمین ایران و درهمه پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک‌اش این عشق به زندگی،‌کودکان و طبیعت به خوبی دیده می شد. 

انسانی که دربرابر سختیهای بزرگ پایدار و استوار ماند و اندوه‌های سترگ را تجربه کرد و از همه انرژی عظیم آنها که می توانست کوه را از پای بنشاند و زندگی را از حرکت بازایستاند، جریانی ساخت که رود زندگی نام داشت و در بستر آن به جای اندوه امید و سرافرازی جریان داد.

انسانی راستین که معلم انساندوستی بود و عاشق کودکان از هر قوم و ملت و نژاد و برای کودکان ایران فرهنگ ایرانی را دوست داشت و ترویج کرد. 

توران ايران

 وقتي به گنبد كبود رسيد

سرش را روي بالين چرخاند

خنده‌اي روي صورتش نشست

     و به دهان مادر خيره ماند

          در انتظار نارنج و ترنج بود

          و دختر شاه پريان

          و ديوهاي بدجنس و اندكي دوست داشتني

                                          قصه حسن كچل

آقايي با لباسي مرتب و برازنده

و كراواتي مزين به نشان شيرو خورشيد

با لحني مودب و اندكي حماسي پرسيد

گنبد كبود شب هفتم بود؟

       از هفت گنبد رنگارنگ قصر بهرام سخن راند

          عظمت نوشيروان را گفت

          و تيسفون را

          و تخت جمشيد را

          و تير گز نشسته بر درختي در ساحل آموي

مادرم با لبخند هميشگيش گفت

پيشتر از آن نيز گنبد كبود بود

              و كبود خواهد ماند

                         به زيبايي

             گنبد قصر بهرام هم زيبابود

 آن سوي تر

از گندمي گفتند كه نبايد خورد

و بتهايي كه بايد شكست

از شمشير دو دم سرودند

       و اسب سفيد كه بي سوار به لشكرگاه بازگشت

 شامگاه

       و گفته بودند كه گنبد كبود نيست

             فيروزه ايست

                 منقوش به كوفي و رقاع و ثلث

     گفتم به من كتاب داده بودي

            و من خرما گرفتم به جاي آن

                 يكي تلخ و يكي شيرين

     سرش را بالا گرفت

     در كتاب تو هم گنبد كبود بود

     نعلينش را با همه توان به طرفم پرتاب كرد

     سرم را دزديدم و نعلين رفت به طرف تاقچه

         طفلك آقا ديوه

            كه شيشه عمرش از تاقچه افتاد و شكست

                                دود شد و به آسمان رفت

دخترم پرسيد

يعني امشب نمكي تنها ميمونه

مادرم با اشك در چشمانش گفت

       مگر من و تو تنهايش مي گذاريم؟

پير مردي با عينك

      از پشت خروارها كتاب پرسيد

          جريان كبودي چه بود؟

          از كبودي زدن و شير گفتيد

          يا از شيشه كبود و چشم؟

 شيشه هاي عينكش را نگاه كردم

          ضخيم و كدر بودند

                                و تيره

نديده ام مادر عينك زده باشد هرگز

چشمانش درخشان و زيبا بود

هر سه چراغ روشن بود

     و هر يك روشني مي داد

          يك گوشه اتاق را

     در گوشه ديگر

          كبودي آب دريا كه قرمز شد

           ماهيخوار يادم آمد

                 كه دشنه خورده بود

                  و يادم آمد تاثير زندگي و مرگ ماهي كوچولو را

                                  بر زندگي و  مرگ ديگران

دخترم لبانش را به دندان گزيد

پسرم دست مادر را فشار داد

به چشمان مهربانش خيره مانده بودند

     حالا چي مي شه مادر جون؟

     حالا وقتشه كه كبوتراي بالاي درخت بگن

           خواهر جون، جون خواهر

           و جاي مرحم را بگن

                 مرهمي كه زخماي همه عالم را خوب مي كنه

ميكروفون‌ها را جلوي دهانش گرفتند

     از ادب كودكان بگوئيد

     شما از ادب بزرگان بگوئيد

همان كه از بي ادبان آموختند –

     كودكان ادب داشته اند هميشه

     ولي ما سوال مي كنيم

          شايد باز هم نمي خواهيد اين برنامه تهيه شود

          مثل رپرتاژهايي كه هرگز انجام نشد

          شما هميشه با ما اختلاف داشته ايد

دخترم در چشمان مادر نگاه مي كرد،

     پرسيد :

    خاكستر نشين و سيندرلا هم با هم اختلاف دارند؟

     نه مادر جون

     پسرم پرسيد نخودي و بند انگشتي  چي؟

     نه مادر اونام با هم اختلافي ندارند

دهاني سياه باز شد

     بازتر از دروازه

     سياه تر از زغال

          بوي باروت بيرون ميزد

                       از درون غار

                         از سياهي

     رو به مادر فرياد مي زد:

          " كيه تاپ و تاپ مي كنه

           توي آش بچه‌هاي ما خاك مي كنه"

     از فريادش سبزي از همه جنگل‌ها رفت

     و ديدم كه رود از كشتزار به شوره زار

                                       راه كج كرد

     و گنبد خانه ها خراب شد

             بر تن كبود بچه‍‌ها

     بوي باروت همه جا را پر كرد

مادرم دستان زيبايش را برد

           به درون سياهي

     و خواند به دلنشين ترين آواز

          لالايي گوش آشنايش را

               به گل لاله كه رسيد

              شنگول و منگول پيدا شدند                        

                             از ميان سياهي

                   در دستشان دستان حبه انگور

                   و دويدند به سوي خاله بزغاله، مادرشان

                           كه تكان نمي توانست خورد

                                      از سنگيني پستانهايش

ميكروفون‌ها را جلوتر بردند

پروژكتورها را روشن كردند

عكسش را مي خواستند بگيرند

     براي قابي

          كه از سالها پيش به ديوار زده اش بودند

     صدها عكس از مادر برداشتند

     - و برداشته بودند پيش از آن

                         هزار عكس ديگر -

و در آن قاب قرار نمي گرفتند

     هيچ يك

          با همه تلاش آن هنر  -   مندان

لبخندش بود كه بيرون مي زد

     از چارچوب قاب

     و در گذر

          هزار پاره مي شد آن لبخند

               و هر پاره هزاران بيش

                   و هر پاره اي

                      لالايي تازه اي بود

                         كه زندگي، دوستی و صلح  در آن جاري مي شد

 عمرانی، سید ابراهیم. «زیر گنبد کبود».سخن هفته لیزنا، شماره ۳۱2، 24 آبان 1395