راه‌اندازی نخستین سرور پیش‌چاپ ویژه مقالاتِ تولید و داوری‌شده با هوش مصنوعی

لیزنا: مقاله زیر در مجله اخبار علمی مجله Science منتشر شده و خبر از راه‌اندازی یک سرور پیش چاپ با داوری هوش مصنوعی می‌دهد: یک سرور جدید پیش‌چاپ  preprint راه اندازی شده و از مقالات نوشته شده و داوری شده توسط هوش مصنوعی مقاله می‌پذیرد/ نویسنده: سلینا ژائو/ منتششر شده 10 سپتامبر 2025 در مجله اخبار علمی Science

در حالی که داوری همتا توسط انسان برای همگام شدن با سرعت افزایش مقاله‌ها یا به اصطلاح تولید علم توسط ماشین با مشکل مواجه است، aiXiv  از ربات‌ها برای کمک به این امر استفاده می‌کند. (دقت کنید نام این سرور aiXiv  است و با arXiv   اشتباه نگیرید).

 در بیشتر نشریات علمی، مقالاتی که با همکاری هوش مصنوعی (AI) نوشته شده‌اند، مورد استقبال قرار نمی‌گیرند. در یک پلتفرم باز جدید به نام aiXiv، این مقالات پذیرفته می‌شوند. این پلتفرم کاملاً بر هوش مصنوعی تمرکز دارد: هم آثار هوش مصنوعی و هم آثار انسانی را می‌پذیرد، از داوران هوش مصنوعی داخلی برای غربالگری کیفیت پایه استفاده می‌کند و نویسندگان را در طول اصلاحات بر اساس بازخورد چت‌بات‌ها راهنمایی می‌کند. گووی هوانگ، یکی از سازندگان aiXiv و دانشجوی دکترای متخصص در هوش مصنوعی و تجارت در دانشگاه منچستر، می‌گوید: "با دانش تولید شده توسط هوش مصنوعی نباید متفاوت رفتار شود. ما فقط باید به کیفیت اهمیت دهیم - نه اینکه چه کسی آن را تولید کرده است."

این پلتفرم هنوز در مراحل اولیه است؛ پس از به‌روزرسانی اواسط نوامبر، تنها چند ده مقاله و طرح اولیه را میزبانی می‌کند. اما بسیاری از محققان می‌گویند که این نویدبخش یک مهلت خوشایند برای سیستم داوری همتا به داوران همتای انسانی است که مجبور شده است بار موج مداوم مقالات ناشی از استفاده مشروع و ممنوع از هوش مصنوعی را به دوش بکشد. توماس دیتریش، استاد بازنشسته علوم کامپیوتر در دانشگاه ایالتی اورگان، می‌گوید: "بسیار مهم است که جامعه علمی خود کار مسئولیت نحوه ارزیابی تحقیقات خود را بر عهده بگیرد".

با این حال، دیتریش و دیگران هشدار می‌دهند که aiXiv و سایر آزمایش‌های سازگار با هوش مصنوعی ناگزیر باید با چالش‌های دیرینه در علم مانند تحقیقات جعلی و داوری سطحی همتا مقابله کنند. او می‌گوید: "این مدل‌ها همچنان تقلیدهای بهتر و بهتری از تحقیقات علمی می‌شوند، اما لزوماً دانشمندان بهتر و بهتری نیستند. چگونه تضمین می‌کنند که تحقیقات واقعی هستند؟"

در حال حاضر، توافق کمی بین ناشران علمی در مورد نحوه برخورد با هوش مصنوعی وجود دارد، که باعث افزایش خروجی مقالات در بسیاری از زمینه‌ها می‌شود. بسیاری از مجلات (از جمله Science) هنوز نسخه‌های خطی تولید شده توسط هوش مصنوعی را کاملاً ممنوع می‌کنند. برخی دیگر اجازه نوشتن با کمک هوش مصنوعی را می‌دهند اما افشای اطلاعات را الزامی می‌دانند.

سرورهای پیش‌چاپ نیز تحت فشار قرار گرفته‌ان arXiv با اشاره به افزایش مقالات مشکوک، در ماه اکتبر اعلام کرد که دیگر مقالات مروری و موقعیتی علوم کامپیوتر را میزبانی نخواهد کرد، مگر اینکه قبلاً داوری همتا را پشت سر گذاشته باشند. دیتریش، رئیس بخش علوم کامپیوتر این سرور، می‌گوید: "اسناد خودکار تولید شده و نوشته‌شده توسط هوش مصنوعی واقعاً مدل arXiv را تضعیف می‌کنند".

دیگران به خود ابزارها روی آورده‌اند،  openRxiv، سازمان غیرانتفاعی که bioRxiv و medRxiv را اداره می‌کند، در مواجهه با موجی از مقالات که احتمالاً با کمک هوش مصنوعی منتشر شده‌اند، ماه گذشته اعلام کرد که یک ابزار بررسی هوش مصنوعی برای ایجاد سریع بازخورد در مورد نسخه‌های پیش‌چاپ خود اضافه خواهد کرد.

اما این سرورها، مانند اکثر کنفرانس‌ها و مجلات، هنوز هم از نامگذاری سیستم‌های هوش مصنوعی به عنوان نویسنده جلوگیری می‌کنند. موضعی که ناخواسته محققان را به استفاده از هوش مصنوعی بدون بیان آن سوق می‌دهد. هوانگ این عدم شفافیت را "کاملاً غیرقابل قبول" می‌نامد.

این یکی از دلایلی است که او با همکارانی از موسساتی از جمله دانشگاه تورنتو (UToronto)، دانشگاه آکسفورد و دانشگاه Tsinghua برای ایجاد aiXiv همکاری کرد. این پلتفرم - که با شرکت‌های فناوری مانند Bohrium مستقر در سنگاپور و DP Technology مستقر در چین نیز همکاری دارد - خود را به عنوان اولین "زیرساخت بررسی همتای ساختار یافته و انتشار تکراری برای عصر هوش مصنوعی با خروجی علمی مقیاس‌پذیر" معرفی می‌کند.

پس از دریافت یک مقاله، پنج «عاملی» (که مدل‌های زبانی بزرگی که برای انجام خودکار وظایف تنظیم شده‌اند ) نوآوری، صحت فنی و تأثیر بالقوه آن را ارزیابی می‌کنند. این سیستم شامل دفاع در برابر تقلب است: به عنوان مثال، می‌تواند تشخیص دهد که آیا نویسندگان سعی می‌کنند دستورالعمل‌های پنهانی را در نسخه‌های اولیه ارسالی، برای دریافت نظرات مثبت پنهان کنند یا خیر. اگر سه عامل از پنج عامل، پذیرش اثر را توصیه کنند، اثر منتشر می‌شود. سپس بر اساس بازخورد عوامل، نویسندگان می‌توانند آن را اصلاح کرده و برای یک چرخه بررسی دیگر دوباره ارسال کنند. نویسندگان در نسخه پیش از چاپ ماه اوت ادعا می‌کنند که آزمایش‌های اولیه نشان می‌دهد که این حلقه‌های تکراری کیفیت مقالات تولید شده توسط هوش مصنوعی را بهبود می‌بخشند. هوانگ می‌افزاید که زیرساخت AiXiv می‌تواند از هزاران مقاله ارسالی پشتیبانی کند و معمولاً در مقایسه با ماه‌ها یا سال‌ها برای بررسی دقیق متعارف، در ۱ یا ۲ دقیقه بررسی انجام می‌دهد.

تاکنون، این سایت ترکیبی از مقالات ارسالی را ارائه می‌دهد، از نظریه‌های فیزیک غیرمتعارف (unorthodox physics theories ) گرفته تا مطالعه‌ای با استفاده از «آزمون‌های تسهیل حرارتی»( thermal comfort tests)  برای ارزیابی توانایی ادراکی هوش مصنوعی. به گفته پنگ‌سونگ ژانگ، محقق هوش مصنوعی در دانشگاه تورنتو، این سایت در حال حاضر رسماً مقالات را «پذیرش» نمی‌کند. در عوض، تمام مقالات ارسالی به عنوان آزمایش‌های پلتفرم با اصلاحاتی برای داوران هوش مصنوعی آن ارسال می‌شوند.

آزمایش‌های اولیه از جاهای دیگر نشان می‌دهد که این مساله  چقدر می‌تواند پیچیده و دشوار باشد. Agents4Science (کنفرانسی در ماه اکتبر که اولین کنفرانسی بود که هوش مصنوعی را هم به عنوان نویسندگان اول و هم به عنوان داوران در نظر گرفت)، نتایج متفاوتی را نشان می‌دهد: سیستم‌های داور در تشخیص ناسازگاری‌های عددی یا ارجاعات نامتناسب خوب بودند، اما اغلب دیدگاه‌های بسیار خوش‌بینانه‌ای از تازگی یا تأثیر یک مقاله ارائه می‌دادند. و جیمز زو، سازمان‌دهنده Agents4Science و دانشمند داده‌های زیست‌پزشکی و محقق هوش مصنوعی در دانشگاه استنفورد، می‌گوید: "در مقایسه با یک کنفرانس با ساختار محکم، یک سرور پیش‌چاپ ناهمگونی و خطای بسیار بیشتری را به همراه دارد که تشخیص آن می‌تواند دشوارتر باشد".

مردم از نزدیک نظاره‌گر خواهند بود تا ببینند آیا aiXiv می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند یا خیر. سباستین پورسدام مان، متخصص اخلاق زیستی در دانشگاه کپنهاگ، اضافه می‌کند: "آنها باید هوشیار باشند تا مطمئن شوند که aiXiv به زباله‌دان تبدیل نمی‌شود. اگر این پلتفرم با حجم کم و کیفیت پایین به جای دقت علمی مرتبط شود، کل حوزه تحقیقات مبتنی بر هوش مصنوعی را بی‌اعتبار می‌کند و هرگونه تحقیق خوب هوش مصنوعی را به خطر می‌اندازد."

بنیانگذاران AiXiv همچنان خوش‌بین هستند. ژانگ می‌گوید این تیم داده‌هایی را که هنوز منتشر نشده‌اند، جمع‌آوری کرده است که داوریهای عامل aiXiv را با داوریهای نوشته شده توسط انسان از 30 مقاله برای یک کنفرانس بزرگ رباتیک که در ماه اکتبر برگزار شد، مقایسه می‌کند. به گفته ژانگ، بررسی‌کنندگان هوش مصنوعی تا حد زیادی با نمرات انسانی همسو بودند و در برخی موارد، بازخورد دقیق‌تری ارائه دادند.

پورسدام مان می‌گوید: "اگر هیچ چیز دیگری نباشد، بسیاری از مسائلی که در مورد بررسی هوش مصنوعی و علم هوش مصنوعی مطرح می‌شود، در مورد سیستم فعلی نیز صادق است. هوش مصنوعی فقط مسائل را تحمیل می‌کند".

نیهار شاه، دانشمند کامپیوتر دانشگاه کارنگی ملون، موافق است و می‌گوید "ورود aiXiv صرفاً گفتگوها در مورد چگونگی ردیابی بهتر منشأ و تأیید به شیوه‌ای قابل تأیید مبنی بر اینکه افراد [یا هوش مصنوعی] واقعاً آزمایش‌ها را انجام داده‌اند» را تسریع می‌کند".

در حالی که شاه خود را برای "نتیجه تقریباً اجتناب‌ناپذیر انجام تحقیقات زیاد توسط هوش مصنوعی" آماده می‌کند، می‌گوید "سوالاتی که aiXiv مطرح می‌کند به جایی نمی‌رسد. با اینهمه، چه این پلتفرم به موفقیت برسد چه نرسد، آنها بحث فوق‌العاده‌ای را آغاز کرده‌اند و این کاملاً ستودنی است."