نشست «حفاظت دیجیتالی و چالشهای آن» برگزار شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، نشست «حفاظت دیجیتالی و چالشهای آن» روز سه شنبه مورخ 20 اردیبهشت 1390  رأس ساعت 16:40 آغاز گردید. اعضای حاضر در این نشست دکتر مهدی علیپور حافظی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم و فناوری اطلاعات ایران، دکتر سعید رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا، مهندس مهدی تاهامی، رئیس شبکه سازمان اسناد و کتابخانه ملی و دکتر میترا صمیعی، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی بودند.

دکتر مهدی علیپور حافظی گفت: در محیط دیجیتال رسانه های جدیدی برای ذخیره اطلاعات داریم که هنوز آگاهی کامل نسبت به استفاده از آنها وجود ندارد. آگاهی از چگونگی استفاده از آنها، امکانات سرویس دهی آنها و همچنین اشاعه انواع داده ها در محیط دیجیتال الزامی می باشد.

وی افزود: در حفاظت دیجیتال دو مبحث عمده داریم: اول سطح بندی محتواها و مدت زمان نگه داری آنها و دوم آنکه  در چه رسانه هایی باید داده ها را نگهداری کنیم.

در ادامه، دکتر رضایی شریف آبادی اظهار داشت: زمانی که رسانه غالب کاغذ بود اطلاعات موجود مضبوط می شدند بر روی نسخ خطی و از این طریق انتشار می شد. از صنعت چاپ می توان به عنوان یک انقلاب نام برد. بعد از این انقلاب رسیدیم به انقلاب دیجیتال و تحولات آن، مهمترین مسأله این انقلاب این بود که ما توانستیم منابع اطلاعاتی را به سرعت و فارغ از دغدغه های مکانی در دنیا توزیع نمائیم.

وی افزود: دنیای دیجیتال باعث شد روش تولید منابع اطلاعاتی بسیار سهل تر شود. بخشی از تولیدات دنیای دیجیتالی تولیداتی است که در سازمانهای اداری موجود می باشد، مثلاً به جای دبیرخانه اداری ، اتوماسیون اداری به وجود آمده است. نکته بسیار مهم که دنیای دیجیتال یا رقمی یا الکترونیکی برای ما به ارمغان آورده است بحث اصالت می باشد که نسبت به دنیای کاغذی بسیار سخت تر است. در پروژه بین المللی اینترپرس که مدیریت آن بر عهده یک آرشیویست می باشد بر روی اصالت اسناد الکترونیکی یا دیجیتالی بسیار تأکید شده است. باید بیان کرد که هیچگونه راهکار صد در صدی در مورد حفاظت وجود ندارد.

بحث مربوط به حفاظت و آرشیو سازی منابع با سخنان دکتر میترا صمیعی ادامه یافت.

وی گفت: فعالیت های حفاظت دیجیتال در دو مرحله «آرشیو سازی دیجیتال» و «دستیابی دائمی» صورت می پذیرد. رسانه های ذخیره سازی آسیب پذیرند. بحث مهم در حفاظت دیجیتال تضمین دسترس پذیر بودن اطلاعات در آینده است که راهبردهای مورد استفاده در این زمینه می تواند «حفاظت سطح دید»، «شبیه سازی»، «حفاظت فناوری»، «بسته بندی اطلاعات»، «تهیه نسخه های اضافی» و «باستان شناسی داده های رقمی تبدیل به فرمت آنالوگ» باشد.

دکتر صمیعی اظهار داشت: یکی از راهبردهای رایج که در بسیاری از کتابخانه ها مرسوم می باشد راهبرد انتقال می باشد. هدف انتقال حفظ تمامیت اشیا دیجیتالی و حفظ توانایی کاربر در دسترسی استفاده از آن می باشد. برای طراحی و حفظ یک آرشیو دیجیتالی بهترین راه این است که از یک استاندار رایج که در 90% کتابخانه ها از این استاندارد یعنی « OAIS نظام اطلاعاتی آرشیوی باز» استفاده می شود بهره برداری گردد.  انتخاب فرمت های استاندارد مسأله مهمی می باشد چون فرمت ها معمولاً در معرض متروکه شدن هستند. حضور همه جانبه/ خصوصیت میان کنشی/ پویایی، اصالت و اعتبار/ قابلیت پردازش معیارهایی که برای انتخاب فرمت می باشد.

در ادامه بحث تاهامی اظهار داشت: دسترسی مجاز را می توان در دو بخش نرم افزار و شبکه تقسیم بندی کرد. زمانی که تبادل اطلاعاتی صورت می گیرد باید استانداردها رعایت شود تا سرقت اطلاعات به حداقل برسد.

وی افزود: امنیت شبکه به بخش های وب سرویس، نرم افزار و دیتا بیس که اطلاعات در آن موجود می باشد -مهمترین دغدغه مربوط به همین بخش است-  مربوط می شود؛ دغدغه دیگر محل ذخیره سازی اطلاعات در دنیای دیجیتال است. آفتهای موجود در محیط مجازی به همان اندازه که در دنیای واقعی می باشد در دنیای دیجیتال نیز موجود است.

دکتر صمیعی در پایان گفت: با توجه به فناپذیری زودگذر صفحات وب امکان اطمینان صد در صدی به اعتبار یک شیء دیجیتالی وجود ندارد. برای ذخیره سازی اطلاعات باید از فرمت هایی استفاده کرد که بتواند آینده را تضمین کنند. به همین منظور با اتخاذ راهبردهایی نظیر استانداردهای بین المللی و ملی / مدیریت آرشیو پایدار دیجیتالی/ سیاست گذاری بر روی ثبت اطلاعات / حفاظت و مدیریت داده های اصلی / کنترل محیط / روشن سازی اهداف می توان به کارکرد مطلوب دست یافت.

جلسه ساعت 17:40 با پرسش و پاسخ حضار به پایان رسید.

نشست مذکور در کارنامه نشر سراي اهل قلم بيست‌وچهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

خبرنگار: خدیجه عروجی