خیابان تهران از شکل‌گیری تا امروز به روایت اسناد بررسی شد

به گزارش لیزنا، محمدصادق توسلی رجایی در این کارگاه، قرار دادن داده‌های توصیفی تاریخی یک منطقه کنار هم را لازمه بررسی تاریخی آن عنوان کرد.

وی وقایع کاربردی منطقه که از گذشته باقی مانده، منابع مکتوب، تصویری و شفاهی را یاری دهنده پژوهشگر در مسیر تحقیق تاریخی مناطق برشمرد.

توسلی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری مشهدالرضا در سیر تحول تاریخ اسلام، به نام مشهد به عنوان مدفن امام علی بن موسی الرضا(ع) در منابع سده 4 هجری اشاره کرد و افزود: در دوره تیموری مصادف با قرن 8 هجری که شهری در شمال خاوری ایران شکل گرفت در منابع تاریخی از این شهر با نام مشهد یاد شده است.

وی در ادامه این کارگاه، تاریخ ساخت شکل‌گیری و افتتاح خیابان تهران مشهد به طول یکهزار و 700 متر و عرض 32 متر که امروزه به نام خیابان امام رضا(ع) معروف است را به تاریخ 5 دی ماه 1312 عنوان کرد که در زمان بهره‌برداری به روشنایی برق مجهز بوده است.

توسلی نقشه ساخت این خیابان را مورد توجه قرار داد که بر اساس آن خیابان به گونه‌ای ساخته شده است که گلدسته‌های گنبد بارگاه رضوی با اینکه در طرفین گنبد ساخته نشده‌اند در طرفین گنبد قابل دیدن هستند.

وی افزود: این خیابان که در حال حاضر به نام امام رضا(ع) است از صحن موزه (رواق امام خمینی(ره) کنونی) شروع و تا میدانی که به نام میدان فردوسی شناخته می‌شد امتداد پیدا کرد.

این پژوهشگر، قرار گرفتن این خیابان در مسیر اصلی مشهد به سمت تهران را علت نامگذاری آن به این نام عنوان کرد.

وی ادامه داد: به هنگام احداث خیابان تهران، قبرستان قدیمی‌ عیدگاه که در مسیر آن قرار داشت، تسطیح و تبدیل به میدانی به نام فردوسی شد و چون در ضلع شرقی‌ میدان، چاه آب عمیقی برای تامین آب حفر شد، این میدان بعد‌ها فلکه آب شهرت پیدا کرد.

توسلی به فلکه انتهایی خیابان تهران نیز اشاره کرد که در آغاز به فلکه گل ختمی مشهور بود که به دلیل قرار داشتن کارخانه برق خسروی در این منطقه به فلکه برق شهرت یافت.

این پژوهشگر در ادامه به بررسی نحوه پیدایی این خیابان 90 ساله، کارکردهای مستقر و فعالیت‌های جاری آن،کاروانسراها، گاراژدارها، کارخانه‌ها، باغات، بانک‌ها، بازارها، مراکز اقامتی و تفریحی، اداره‌ها و موسسات علمی، مراکز درمانی، موسسات آموزشی نوین، مساجد و مراکز مذهبی آن پرداخت و عوامل توسعه آن طی 9 دهه را تبیین کرد.