دومین پیش نشست کتابخانه ملی ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات برگزار شد

به گزارش لیزنا، دومین پیش‌نشست کتابخانه ملی با موضوع «بیگ دیتا (داده‌های کلان) در عصر دیجیتال» با حضور ایمان تهمتن ، دانشجوی دکتری دپارتمان علم اطلاعات دانشگاه تنسی ناکسویل آمریکا، علیرضا انتهایی، دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران و مدیر کل فراهم‌آوری و پردازش منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و سید ابوالحسن نظام‌دوست، مدیر نرم‌افزار دفتر تبلیغات اسلامی۲۱ فروردین ۱۴۰۰، از ساعت ۱۸ تا ۲۰  در فضای ادوب کانکت انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران برگزار شد.

در ابتدا، دبیر پنل کتابخانه ملی، اعظم نجفقلی‌نژاد، عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به معرفی موضوع پنل پرداخت و گزارش مختصری از پیش‌نشست اول را بیان کرد و این پیش نشست‌ها را در جهت افزایش غنای نشست اصلی کنگره عنوان کرد و خواستار تعامل حداکثری حاضران در جلسه شد.

وی ابتدا به بیان مقدماتی درباره افزایش حجم عظیم داده‌ها در شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های اطلاعاتی توسط افراد و سازمان‌ها پرداخت و به زبان ساده بیگ‌دیتا، داده‌های بزرگ یا داده‌های کلان را تبیین کرد و معمای کلان داده‌ها را در احساس غرق‌شدگی سازمان‌ها در داده‌های بزرگ عنوان کرد. وی در این زمینه به پژوهش MIT بر روی ۳۰۰۰ مدیر اشاره کرد و گفت: ۶۰ درصد مدیران این احساس غرق‌شدگی در داده‌های بزرگ را تایید کردند و بر اهمیت تحلیل داده‌ها و کیفیت داده‌ها در جهت بهبود عملکرد سازمان‌ها پرداختند.

 دکتر نجفقلی‌نژاد در ادامه به مشخصه‌های اصلی بیگ دیتا و مدل‌ها ۳V، ۴V و۵V  اشاره کرده و حجم، تنوع، سرعت، صحت و ارزش داده‌ها را به عنوان مشخصه‌های اصلی داده‌های کلان گزارش کرد. کهکشان داده و کاربرد این داده‌های بزرگ و اهمیت سرعت تحلیل داده‌ها در عرصه رقابت کنونی از دیگر مباحث مطرح بود. وی به اهمیت سرعت تحلیل داده‌ها در مسائل پزشکی از جمله کووید ۱۹ اشاره کرد و سرعت تحلیل داده‌ها و کشف واکسن را به عنوان مزیت رقابتی برای کشورها عنوان کرد. در ادامه اهمیت تحلیل داده‌ها در مسائل بهداشتی، آموزشی، رابطه بین بازی‌های رایانه‌ای و میزان جرم و جنایت، تحلیل داده‌های تصادفات جاده‌ای برای جلوگیری از مرگ و میر و ... مورد تحلیل قرار گرفت. در پایان وضعیت شرکت‌های بزرگ جهان در بهره‌گیری از داده‌های کلان مورد بحث واقع شد و به شرکت‌های والمارت، نتفلیکس، ایبی، پی. اند جی. و اوبر به عنوان بزرگترین شرکت‌های پیشرو در بهره گیری از تحلیل داده‌های کلان اشاره شد. SNA یا تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی به عنوان یکی از نمودهای تولید داده‌های کلان در بحث بازاریابی هدفمند پایان بخش صحبت های وی بود.

در ادامه ایمان تهمتن سخنرانی خود را با موضوع کاربردهای بیگ دیتا در زمینه‌های مختلف و خصوصاً در حوزه سازمان‌ها و کتابخانه‌های غیرایرانی شروع کرد.

وی ابتدا به میزان حجم تولید داده‌ها در هر دقیقه توسط فناوری‌های مختلف از جمله شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و به کاربرد این داده‌ها تاکید کرد و گفت:‌ سیستم بانکداری، سلامت، آموزش، دولت‌ها، حمل و نقل، بیمه و ... از حوزه‌هایی است که از تحلیل داده‌های کلان می‌توانند استفاده کنند.

وی  در ادامه به EHR یا همان Electronic Health Records (پرونده الکترونیکی بیماران) اشاره کرده و ان را در کشور آمریکا و فرانسه تحلیل کرد. با تحلیل داده‌های سلامت در فرانسه، بیمارستان‌ها تعداد پرسنل و پرستاران را بر مبنای تعداد بیمار پیش‌بینی کرد. وی گفت: از دیگر عرصه‌های استفاده از تحلیل داده‌های EHR، پیش‌بینی بیماران در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله سرطان و پیش‌بینی بیماری‌های مزمن با تحلیل داده‌های سلامت است.

ایمان تهمتن در ادامه به کشور تایوان اشاره کرد و گفت: این کشور قبل از اعلام سازمان بهداشت جهانی به پاندمیک بودن ویروس کووید ۱۹، به تحلیل داده‌های مسافرت شهروندان تایوانی در شروع بیماری کووید در این کشور پرداخت و افراد دارای ریسک بالا را در قرنطینه نگه داشت و با برنامه‌های هدفمند این کشور صرفا ۱۰ فوتی را در اثر کووید ۱۹ تجربه کرد.

وی در ادامه به مطالعه ده کتابخانه عمومی در امریکا و تحلیل داده‌های آنها اشاره کرد و گفت: تعداد کاربران این ده کتابخانه به ۸ میلیون کاربر می‌رسید و اهدافی نظیر شناخت گروه‌های مختلف کاربران از نظر سن، جنس، نژاد و ...، حفظ کاربران فعلی و جذب کاربران جدید دنبال می‌شد. نتیجه اصلی این مطالعه نشان داد تنوع کاربران مانع ارائه الگوهای یک شکل در بین کتابخانه‌های یک کشور می‌شود. این نتیجه حاصل نمی‌شد مگر در سایه تحلیل داده‌های بزرگی که از این ده کتابخانه حاصل شد.

وی  در ادامه به استفاده از داده‌های شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک در تحلیل داده‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد و گفت:  با تحلیل داده‌ها، کاندیدای ریاست جمهوری با سرمایه‌گذاری بر اساس داده‌های حاصل از مردم، موفقیت خود را رقم زد.

وی به پژوهش دیگری درباره شناسایی جوامع حامی داعش از طریق تحلیل داده‌ها پرداخت. نتیجه این تحلیل نشان داد بسیاری از داعشی‌ها دیدگاه‌های افراطی خود را از پژوهشگران مسلمانی که تفکر داعشی دارند، اخذ می‌کنند.

دومین سخنران این نشست علیرضا انتهایی به جایگاه متخصصان علم اطلاعات و دانشگاه‌های مربوطه و سازمان‌های تخصصی در بحث داده پرداخت و بحث متادیتا را در این زمینه مهم شمرد و نقش متخصصان علم اطلاعات را به عنوان سوال بحث، مطرح کرد.

وی در ادامه به داده‌های پرت در بین داده‌ها اشاره کرده و استفاده از این داده‌ها را عامل تولید اطلاعات غلط عنوان کرد. بحث حکمرانی داده و کیفیت داده در سطح کلان از دیگر مباحث مطرح بود.وی به موج‌های علم داده و متخصصان درگیر در آن اشاره داشت. موج اول را بیشتر متخصصان ریاضی و موج دوم بین رشته‌ای شدن متخصصان علم داده را در برداشت. وی به نقش گروه‌های آکادمیک اشاره کرد و تجدیدنظر در سرفصل‌های آموزشی را ضروری دانست.

علیرضا انتهایی به ابهام در نقش‌های مرتبط با کار با داده‌ها و به آشنا بودن متخصصان علم اطلاعات با بحث داده و استانداردهای فراداده‌ای از جمله مارک و ‌دوبلین‌کور به عنوان گام‌های اولیه اشاره کرد و گفت: متخصصان علم اطلاعات بر سازماندهی داده واقف هستند.

علیرضا  انتهایی به نقش‌های متخصصان علم اطلاعات مرتبط با داده‌ اشاره کرد و گفت:‌ مهارت‌های بین فردی و ویژگی‌های رفتاری، دانش زمینه‌ای، دانش و مهارت‌های تخصصی داده‌ها، فناوری اطلاعات، آموزش و مشاوره و کار گروهی از جمله این مهارت‌ها است.

وی به صورت جزئی به ویژگی‌های هر کدام از این مهارت‌ها اشاره کرد و بر دانش و مهارت‌های تخصصی داده‌ها تاکید کرد و به درک جنس انواع داده‌ها، شناخت کلان داده‌ها، دانش و مهارت‌های مربوط به اشتراک‌گذاری داده‌ها، داده‌های پیوندی، چرخه عمر مدیریت داده‌ها، آگاهی از چارچوب‌های حکمرانی داده، داده‌کاوی، دیجیتال‌سازی، دانش و مهارت استفاده از فراداده‌ها، پالایش و تمیز کردن داده‌ها و ... تاکید کرد.

در پایان وی  به معرفی و اهمیت آشنایی متخصصان علوم اطلاعات با ابزارهای مدیریت فراداده‌ها از جمله MARC EDIT، OPENREFINE برای پالایش، تمیزسازی و بهبود کیفیت داده‌ها و TABLEAU برای مصورسازی و تحلیل داده‌ها پرداخت.

سیدابوالحسن نظام‌دوست به مقدماتی درباره پدیده کلان داده‌ها اشاره و به تعاریف و ویژگی‌های کلان داده‌ها پرداخت. مدل‌های کلان داده‌ها از دیگر مباحث مطرح بود. وی به چالش‌های کلان داده‌ها اشاره کرد و به بحث درباره موانعی پرداخت که در توسعه کاربردهای کلان داده باید بر آنها غلبه شود. برخی از این چالشها عبارت بود از: بحث نمایش داده، کاهش افزونگی و فشرده‌سازی داده‌ها، مدیریت چرخه حیات داده، سازوکارهای تجزیه و تحلیل، مدیریت انرژی، گسترش‌پذیری و مقیاس‌پذیری و .... فناوری‌های مرتبط با کلان داده‌ها از جمله رایانش ابری، اینترنت اشیا، دیتاسنترها یا مرکز داده، و هدوپ از دیگر مباحث مطرح در این نشست بود.

 وی به زنجیره ارزش کلان داده‌ها در ۴ مرحله تولید داده، اکتساب داده، ذخیره‌سازی داده و تحلیل داده اشاره کرد و در مورد هر مرحله بحث کرد. وی در پایان به کاربردهای کلان داده پرداخت  و موضوعات باز و چشم‌انداز موجود درباره این مباحث جدید را مورد تحلیل قرار داد.

علاقه مندان می توانند برای مشاهده فیلم ضبط شده این نشست به لینک مراجعه کنند. 

گزارش: دکتر نجفقلی‌نژاد، دبیر پنل تخصصی کتابخانه ملی در کنگره ششم متخصصان علوم اطلاعات