خواندن؛ راهی برای فرار از زندان +عکس

بر اساس تعریف سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور،  زندان ها به عنوان واحدهای اجرایی و زیر مجموعه این سازمان، اماکنی هستند كه در آن محكومانی كه حكم آنان قطعی شده است با معرفی مقامات قضایی برای مدت معین یا به طور دایم به منظور تحمل كیفر، با هدف حرفه آموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می شوند.

این سازمان در سال های اخیر برای تامین هدف خود در حرفه آموزی، بازپروری و بازسازگاری اقدام به راه اندازی و توسعه کتابخانه هایی در درون زندان ها و اندرزگاه ها نموده است.

در حال حاضر  ۳۷۸ کتابخانه در زندان های ایران وجود دارد که بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار کتاب را در خود جای داده اند.

شاید بتوان گفت که اهمیت مطالعه در زمان هایی مانند گذراندن دوران محکومیت در زندان بیشتر آشکار می شود. زمانی که زندان برای مطالعه به زندانیان می‌دهد می‌تواند بسیار مؤثر باشد. یک کتاب خوب می‌تواند طرز فکر افراد را در مورد زندگی تغییر دهد و در زندگی آنان را راهنمایی ‌نماید. مطالعه ادبیات و آموزش به آنها کمک می کند تا زمان خود را در سپری کردن دوران حبس مدیریت کنند و خود را برای زندگی پس از دوران حبس آماده سازند.

خبرنگار لیزنا با حضور در بازداشتگاه اوین و گفت و گو با مسئول روابط عمومی بازداشتگاه، مسئول امور فرهنگی اندرزگاه شماره 7 و مددجویان علاقمند به کتاب در مورد کتابخانه این اندرزگاه، فعالیت ها و نیازهای آن و همچنین تاثیر مطالعه  بر زندانیان سوال کرد.

غلامرضا شهبازی، مسئول امور فرهنگی اندرزگاه 7 بازداشتگاه اوین در مورد کتابخانه های این بازداشتگاه گفت: ما در زندان اوین سه کتابخانه داریم که در اندرزگاه های مختلف واقع شده است. کتابخانه اندرزگاه 7 با بیش از 15 هزار  کتاب بزرگترین وسعت و کاملترن مجموعه کتاب را دارد.  کتابخانه های اندرزگاه های دیگر به دلیل کم بودن وسعت اندرزگاه کوچکتر هستند و مجموعه کتاب های 7 هزار و 5 هزار جلدی را شامل می شوند.

شهبازی با بیان اینکه کتابخانه های زندان زیر مجموعه نهاد کتابخانه های عمومی کشور هستند گفت: نهاد کتابخانه های عمومی تا حدودی برای کمک به کتابخانه های زندان و تامین کتاب تلاش می کند ولی بیشتر کتاب ها با هماهنگی مسئولین بازداشتگاه با انتشارات مختلف و یا با اهدای کتاب توسط خود مددجویانی که اینجا حضور دارند تامین می شود.

او با اشاره بر گسترش کتابخانه های زندان اوین از سال 1391 گفت: از سال های گذشته در ساختمان این بازداشتگاه فضای کتابخانه برای استفاده افرادی که به هر عنوان تحمل کیفر می کنند مدنظر قرار گرفته بود ولی از سال 1391 با سرمایه گذاری بیشتر، کتابخانه با گسترش و توسعه به شکل امروزی درآمد.  

وی توضیح داد: اگر امکانات لازم میسر شود کتاب های کتابخانه با هماهنگی هایی که صورت می گیرد بر اساس نیاز مراجعان تامین می شود و یکی از این امکانات مسلما تامین بودجه و بحث مالی است.

 او خبر داد: مسئول اداره فرهنگی بازداشتگاه اوین اعلام کرده است که بحث تامین کتاب های زندان به صورت مرتب توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور صد در صد در آینده محقق خواهد شد.

به گفته شهبازی در بازداشتگاه ها هیچ ممنوعیت و محدودیتی برای دسترسی به تمامی کتاب هایی که دارای شابک هستند وجود ندارد. مجموعه کتاب های کتابخانه های بازداشتگاه شامل تمامی موضوعات سیاسی، تاریخی، ادبیات داستانی، مذهبی، آموزشی، پزشکی و غیره می شود. یعنی برای هر قشری از جامعه کتاب های مورد نیاز وجود دارد و کتاب ها بر اساس نیازهای موجود تامین می شود.

او ادامه داد: مددجویان این بازداشتگاه می توانند به صورت مرتب از این کتاب ها و همچنین از نشریاتی که روزانه به اینجا آورده می شود استفاده کنند.

مسئول امور فرهنگی اندرزگاه 7 بازداشتگاه اوین تاکید کرد: همانگونه که در سطح کشور این نیاز وجود دارد که جامعه از لحاظ فرهنگی با خواندن و مطالعه ارتقا یابد، زندان نیز به عنوان یک جامعه کوچک نیاز دارد تا افراد آن از نظر فرهنگی و علمی امکان رشد و ارتقا را داشته باشند.

شهبازی میزان استفاده مددجویان از کتابخانه های بازداشتگاه را بسیار زیاد توصیف کرد و گفت: علاوه بر اینکه بسیاری به کتابخانه ها مراجعه می کنند، برخی از مددجویان هم با دریافت شماره عضویت و ارائه کارت کتابخانه خود، کتاب ها را امانت می گیرند و طول روز  در سالن ها و بندهای خود مطالعه می کنند.

او ادامه داد: این کتابخانه بخشی از فضای فرهنگی ماست. علاوه بر آن کارگاه های آموزشی و هنری بسیاری نیز در بازداشگاه برگزار می شود. چنانچه در هفته کتاب علاوه بر کارگاه های نویسندگی، برنامه هایی مانند نمایشگاه های کتاب و مسابقات کتابخوانی را هم اجرا و هدایایی نیز به شرکت کنندگان و برندگان به رسم یادبود اهدا می کنیم. در نمایشگاه های کتاب نیز با دعوت از انتشاراتی های گوناگون، غرفه ای را در اختیار آنان قرار می دهیم و مددجویان می توانند کتاب های مورد علاقه خود را خریداری کنند.

یکی از مددجویان این بازداشتگاه که به عنوان متصدی کتابخانه فعالیت می کند با اشاره بر استفاده حداقل 150 نفر از جامعه حدود 800 نفری زندانیان از کتابخانه های بازداشتگاه ها، گفت: از انتشاراتی های مختلف این درخواست را داریم که به ما با تامین کتاب های مورد نیاز کمک کنند.

او با بیان اینکه مددجویان این بند بیشتر افرادی هستند که به دلیل مشکلات مالی و ورشستگی متحمل کیفر می شوند تصریح کرد: ناشران و فرهنگیان نباید دید بدی نسبت به هیچ زندانی داشته باشند. آن ها می توانند به ما با هدیه دادن کتاب کمک کنند چنانچه تا به امروز هم برخی ناشران در تامین کتاب های کتابخانه کمک کرده اند.

او با درخواست از نهاد کتابخانه های عمومی برای توجه بیشتر به کتابخانه های زندان، تاکید کرد: قطعا سازمان زندان ها در حد مقدورات خود تلاش می کند. فراهم کردن این فضا نیز جای تقدیر و تشکر دارد اما این کتابخانه در حد مقدورات سازمان ایجاد شده است و اگر بتوانیم تعداد بیشتری کتاب با عناوین متنوع تر در اختیار داشته باشیم می توانیم اوقات فراغت خود را بهتر بگذرانیم.

او افزود: به نسبت آماری که از سطح مطالعه در جامعه منتشر می شود، بنا بر شرایط خاصی که اینجا وجود دارد، سطح مطالعه بسیار بالا است و بیش از 150 نفر روزانه به کتابخانه مراجعه می کنند.

او گفت: اینجا بسیاری درس می خوانند و برای ورود به دانشگاه تلاش می کنند. آن ها خود را برای شرایط بعد از زندان آماده می کنند تا ادامه تحصیل دهند.  دست ما در این مکان بسته است  و اقدام باید از بیرون صورت بگیرد. از ناشرانی که به ما در این راه کمک کنند ممنون خواهیم بود. همچنین باید گفت درخواست ما در ادبیات داستانی، کتاب های روانشناسی و آموزشی بخصوص آموزش زبان بسیار بالاست.

به گفته وی مسئولین نشر قطره و مجله بخارا با سردبیری علی دهباشی از جمله کسانی هستند که با تهیه لیستی کتاب هایی را به این کتابخانه اهدا کرده اند.

یکی دیگر از مددجویان گفت: اگر کتابخانه در زندان نبود، این دوران بازداشت برای من خیلی سخت می گذشت ولی الان هر روز صبح و بعد از ظهر به کتابخانه می آیم و کتابهای مورد علاقه خودم بخصوص کتاب های داستان و رمان و آموزش زبان را مطالعه می کنم. علاوه بر آن بسیاری برای مطالعه در رشته تخصصی خودشان به اینجا می آیند و تحقیق می کنند. حتی دوستانی در حوزه رشته خود در حال تحقیق و تالیف کتاب هستند.

او ادامه داد: اینجا به دلیل شرایط خاص خود هر روز حداقل 10 ساعت کتاب می خوانم.  اینجا بسیاری از مددجویان از خواندن داستان های کوتاه شروع به مطالعه کرده اند و کم کم به کتابخوانی علاقمند شده اند.

وی گفت: بیشتر کتاب هایی که اینجا مطالعه می شود آموزش زبان های مختلف است. مدد جویان به کتاب های آموزشی تخصصی مثل انگلیسی، اسپانیایی و آلمانی بیشترین علاقه را دارند ولی در کتابخانه بازداشتگاه این گونه کتاب ها کمتر یافت می شود.

امیر محمدی مسئول روابط عمومی بازداشتگاه اوین از فعالیت دو دانشگاه جامع علمی کاربردی و پیام نور در محل این بازداشتگاه خبر داد.

به گفته وی بر اساس توافقات انجام گرفته، کسانی که علاقمند به ادامه تحصیل هستند می توانند با شرکت در آزمون بر اساس استانداردهای این دانشگاه ها، وارد دانشگاه شوند. این امکان در اکثر زندان های کشور (در صورتی که شرایط آن را از نظر فضای فیزیکی داشته باشند و اساتید را جهت تدریس دعوت کنند) وجود دارد. در بازداشتگاه اوین در حال حاضر امکان تحصیل تا مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد و قبلا دانشجوی مقطع دکتری هم بوده است. در مدارک این افراد اشاره ای به محل تحصیل در بازداشتگاه نمی شود.

محمدی ادامه داد: همچنین اداره اشتغال سازمان زندان ها که به صورت مستقل فعالیت می کند، کارگاه های آموزشی مختلفی در حوزه صنایع دستی، کامپیوتر، هنر و غیره برگزار می نماید. در پایان دوره مدرک معتبر فنی حرفه ای به افراد ارائه می شود تا در پایان پس از آزادی، هم از مدرک و هم از وام آن برای ایجاد شغل استفاده کنند.

وی توضیح داد که مدیریت بخش های مختلف کتابخانه ای، فرهنگی و هنری در زندان ها توسط خود بازداشت شدگان معتمد و مورد تایید و با نظارت مسئولین زندان انجام می گیرد. چنانچه متصدی کتابخانه یکی از مددجویان مطلع و علاقمند است.

او توضیح داد: در زندان اوین افراد تحصیل کرده و مطلع بسیاری در مقطع دکتری، فوق لیسانس و لیسانس وجود دارد؛ زیرا بیشتر بازداشت شدگان به دلیل تخلفات مالی مانند چک برگشتی و دیه تصادفات دوره محکومیت خود را می گذرانند.  در شورای طبقه بندی بازداشت شدگان که به صورت هفتگی تشکیل می شود، افراد متخصص، علاقمند و معتمد شناسایی و برای این کار معرفی می شوند.

 مسئول روابط عمومی بازداشتگاه اوین در پایان تصریح کرد: در اینجا بسیاری واقعا طالب کتاب هستند زیرا تمام مددجویان وقتی کاملا آزاد دارند که می توانند با ورزش در ورزشگاه بازداشتگاه یا شرکت در کارگاه های آموزشی و یا با مطالعه زمان خود را سپری کنند. سازمان زندان ها حداکثر تلاش خود را برای تامین این امکانات بکار می گیرد اما ناشران نیز می توانند در تامین بخشی از کتاب های مورد نیاز موثر باشند.