گزارش عملکرد دو ساله اخیر معاون کتابخانه ملی ایران منتشر شد

به گزارش لیزنا، فریبرز خسروی معاون کتابخانه ملی ایران، گفت: فعالیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در طول دو سال گذشته با شیوع ویروس کرونا همراه بود و بنابر اصل مدیریت بحران در این شرایط با کاهش حضور نیرو در سازمان روبرو بودیم و حدود 33.7 درصد فعالیت حضوری نیرو کاهش یافت و به سمت دورکاری پیش رفتیم.

وی ادامه داد: حوزه فراهم آوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز با کاهش حضور نیرو مواجه بود اما به رغم این امر با تلاش همکاران شاهد رشد فعالیت‌ها در این حوزه بودیم. در این راستا در زمینه واسپاری منابع در کتابخانه ملی توفیقاتی حاصل شد.

خسروی تاکید کرد: پیرو اقدامات صورت گرفته در سال‌های اخیر، میزان واسپاری در این سازمان رشد چشم گیری داشته است و این مهم به واسطه پیشبرد بسیاری از امور از جمله راه اندازی پنجره واحد نشر با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محقق شد. البته هنوز در واسپاری کامل آثار بعضی نهادهای دولتی و حکومتی کاستی‌هایی وجود دارد. همچنین فعالیت گروه مبادله و اهدای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بخش دیگری است که طی این سال‌ها با رشد قابل ملاحظه ای روبرو بوده است.

معاون کتابخانه ملی ایران در ادامه به پویش «کتاب در حرکت» اشاره کرد و گفت: پویش «کتاب در حرکت» به منظور ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی با امانت دادن کتاب‌ها راه اندازی شد و امید است این پویش در سال جاری نیز تداوم یابد تا به واسطه آن به نوعی دسترس پذیری عموم جامعه از منابع موجود در کتابخانه ملی ایران فراهم شود. البته هم اکنون مکاتباتی صورت گرفته تا این امر در استان‌ها نیز آغاز و به یک پویش کشوری تبدیل شود.

وی گفت: در سال 1397، تعداد 424 هزار کتاب از محل مبادلات دریافت شد که این رقم در سال 98 به عدد 488 هزار و در سال 99 به رقم 581 هزار کتاب رسید. همچنین در حوزه فهرست نویسی پیش از انتشار، طی سال‌های گذشته رشد قابل قبولی داشتیم، فهرست نویسی پیش از انتشار تا سال 1398 برابر با 95% بود اما در سال 1399 به 99% رسید که رشد حاصل ایجاد پنجره واحد نشراست که بسیار اثر گذار بوده؛ ضمن اینکه تلاش همکاران در قسمت پردازش انکار ناپذیر است.

خسروی با مثبت ارزیابی کردن رشد موجودی مخازن این سازمان گفت: در حوزه پایان نامه‌ها و کتاب، سال 1399 در مقایسه با سال‌های گذشته شاهد روند صعودی بودیم و تعداد 253 هزار و 200 نسخه کتاب و هفت هزار و 443 پایان نامه به مجموعه کتابخانه ملی ایران افزوده شد.

خسروی یادآور شد: کاستن از متوسط زمان ارائه خدمت به کاربران اعم از اعضا، پژوهشگران و به طور کلی اهالی علم و دانش از دیگر اقداماتی بود که برای تحقق آن برنامه ریزی‌هایی صورت ‍پذیرفت و با نتایج قابل قبولی همراه شد؛ بر اساس آمار در سال‌های 1397 تا 1399 متوسط زمان ارائه خدمت به ترتیب برابر با 27 دقیقه، 23 دقیقه و 21 دقیقه بوده است و در تلاش هستیم این امر در سال 1400 نیز کاهش یابد.

وی درباره ارتقای خدمات بر بستر وب به کاربران کتابخانه ملی گفت: این موضوع که کتابخانه ملی به عنوان یک قرائت خانه مورد توجه قرار گیرد یا به عنوان یک پلتفرم برای سرویس دهی به اعضا، مورد بحث بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در این زمینه در تلاش هستیم با پیش بینی و اجرای طرح‌هایی ضمن رعایت قانون حق مولف، سرویس دهی قابل قبولی را از طریق وب به کاربران ارائه دهیم.

وی از ایجاد سامانه مستندسازی در این سازمان خبر داد و اظهار داشت: ایجاد پایگاه مستند ملی ایران از دیگر اقداماتی است که در دستور کار معاونت کتابخانه این سازمان قرار گرفته است، این پایگاه مستندسازی ملی شامل، اطلاعات و مستندات مولفان، ناشران، مستندهای جغرافیایی و انواع مستندات برای پردازش اطلاعات می‌شود و از طریق یک‌سان سازی این مستندات می‌توان در سراسر کشور سرویس عام و یکپارچه ای را ارائه داد.

خسروی درباره راه اندازی کتابخانه ملی پزشکی گفت: ایجاد و راه اندازی کتابخانه ملی پزشکی از 15 سال گذشته تاکنون مطرح بوده است و شخصا معتقدم کتابخانه ملی ایران می‌تواند بخش‌های متفاوتی داشته باشد، اما با بهره گیری از امکانات وب، فضای مجازی و به طور کلی دیجیتال سازی می‌توان به راحتی با یک جستجوی ساده همه منابع مورد نیاز را در هر حوزه اعم از کتابخانه کودکان، کتابخانه زنان، کتابخانه نوجوانان، کتابخانه پزشکان، کتابخانه اقتصاد و کتابخانه بازرگانی طبقه بندی کرد و در اختیار کاربران قرارداد.

معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: سازمان برای غنی سازی منابع خود باید تلاش کند اما لزومی ندارد به طور فیزیکی آثار مربوط به هر حوزه و یا حرفه ای مجزا شود. در حال حاضر حدود 40% از منابع کل کشور در مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موجود نیست. به همین منظور از ابتدای سال 1399 با بیش از دوهزار و 100 سازمان، کتابخانه، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و غیره برای تامین کسری‌های موجود در کتابخانه ملی ایران، مکاتباتی صورت گرفته است. همچنین به همین منظور در وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پایگاهی به آدرس: « ehda.nlai.ir» ایجاد و عنوان کتاب و منابع کسری این سازمان در این سامانه درج شده، ضمن اینکه لیست این کتاب‌ها برای کتابخانه‌ها نیز ارسال شده است.

وی تصریح کرد: کتابخانه ملی ایران موظف به گردآوری، نگهداری و حفاظت از آنچه که توسط ایرانیان منتشر می‌شود؛ بدون توجه به محتوا و سوگیری‌ها است. البته محدودیت‌هایی در اطلاع رسانی این نوع منابع بر اساس آیین نامه لحاظ می‌شود.

خسروی درباره خرید منابع برای مجموعه کتابخانه ملی ایران گفت: در سال گذشته علیرغم تنگناهای بودجه ای خرید منابع برای مخازن این سازمان در مقایسه با سال گذشته رشد داشته است. در حوزه کتاب‌های خطی آثار ارزشمندی خریداری شده است. کمیته خرید نسخ خطی این سازمان در این زمینه یاری رسان بود و خرید هرگونه نسخ خطی در این سازمان با کارشناسی و  تصویب این کمیته انجام می‌شد و خریدها صورت می‌گرفت و اعضای این کمیته با بررسی‌های دقیق کارشناسانه ضمن تعیین اصالت کتاب قیمت آن را تعیین می‌کنند.

معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران یادآور شد: یکی از نفیس ترین نسخ خریداری شده در سال گذشته نسخه‌های نفیس از دیوان حافظ و کلیات سعدی بوده است. 

خسروی درباره روند دیجیتال سازی منابع کتابخانه ملی در بحران کرونا گفت: همکاران در بخش دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تلاش کردند تا آورده دیجیتال این سازمان در مقایسه با سال‌های گذشته غنی تر باشد و افتتاح سامانه فهرستگان کتب خطی ایرانیان و سامانه سنا از دستاوردهای این بخش از فعالیت‌ها است.

وی تصریح کرد: تغییر در حوزه ساختاری به لحاظ نوع کارکرد، افزایش غنای منابع مجموعه، ارتقا و گسترش خدمات دیجیتال از جمله مواردی است که طی سال‌های اخیر در حوزه معاونت کتابخانه دستخوش تغییر و تحول شده است.