رشته ما باز هم پنبه شد: فراخوانی صنفی در قالبی پژوهشی

لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر:

سالگرد ارتحال امام خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را تسلیت می گویم.

داستان سایت کارورزی وزارت کار ‌ www.karvarzi.mcls.gov.ir است. دوستی ناشناس به بنده نوشته‌اند که یعنی انجمن هیچ کاری نمی‌خواهد بکند؟ خودت هیچ چیزی در لیزنا نمی‌خواهی بنویسی؟ می‌پرسم چه شده است و تلفنم را هم برایشان فرستادم که زنگ بزنند. زنگ زدند که سایت کارورزی وزارت کار بعد از انتخابات دوباره فعال شده ولی وقتی می‌روی ثبت نام کنی اسم رشته ما نیست، به همین سادگی. می‌پرسم داستان چیست، یعنی دولت تبعیض یا استثنایی قائل شده؟ توضیحاتی دادند و نشانی هم دادند که در گوگل بزنی سامانه کارورزی دولت، می آید. همان روز  بعد از ظهر در یکی از جلسات مرتبط با کنگره نیز یکی از اساتید فرمودند که در کانالی تلگرامی عضو هستند و آنجا هم شخصی اعتراض کرده است که هیچکس اقدامی نمی‌کند؟ این چه حال روزی است که رشته ما و اساتیدش و آدمهای حرفه‌ای قدیمی‌اش دارند؟

من آن روز صبح رفته بودم و سایت را دیده بودم ولی نمی توانستم ببینم چه رشته‌هایی کارآموز می‌گیرند؟ سامانه می‌گوید باید ثبت نام کنید و سه ماه هم از ثبت نام برای تقاضای کارورزی گذشته باشد. بنابراین امکان اینکه خودم ببینم چه می‌شود را نداشتم. از همان استاد عزیز خواستم که در کانالی که حضور دارند از دوستی که پیام گذاشته بود پیگیری کنند ببینیم در کدام مرحله و کجا رشته‌ها را می‌نویسند که برویم ببینیم چگونه باز هم رشته ما پنبه شده است.

خوانندگان گرامی و اعضای گرامی انجمن یادآوری می کنم دقیقا از ابتدای دوره چهارم یعنی هفت سال و دوماه پیش، ‌هیأت مدیره انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران کارهای صنفی را پیگیری می کند. پیگیری را هم همینجا تعریف کنیم که باز شبهه جدیدی پیش نیاید. یک انجمن قدرت اجرایی ندارد (قدرت اجرائیش در حد اساسنامه و آئین نامه هایش است)، فقط قدرت توصیه کردن و مشورت دادن و نهایتا نامه اعتراض آمیز دادن دارد (البته اگر مدیری یا سازمانی توصیه بخواهد یا مشورت بخواهد و اصلا گوشش بدهکار باشد). انجمن مطالبات اعضا را به بخشهای اجرایی مرتبط دولت یا سازمان مرتبط منتقل می‌کند و از آنها پاسخ می خواهد. مثل اینکه چرا پست کتابدار از آموزش و پرورش حذف شده است؟ و برای پیشبرد کار تقاضای جلسه می‌کند و با مسئولین مربوط صحبت می‌کند ولی این را هم تاکید کنیم که انجمنها قدرت چانه زنی محدودی دارند. با اینهمه در این هفت سال انجمن در همه مواردی که به گونه ای به رشته یا حرفه مربوط بوده یا پای فارغ‌التحصیلان در میان بوده واکنش نشان داده است،‌ لیکن زور و قدرتش در همین اندازه ای است که می‌بینید. پس اینکه ادعا می‌کنم که انجمن هفت سال است پیگیری می‌کند یعنی نامه می‌دهد، اعتراض می‌کند، ‌گاهی و در صورت لزوم موضوع را مطبوعاتی می‌کند، و نهایتا اگر بپذیرند جلسه می‌گذارند و تلاش می‌کنند مدیران را توجیه کنند که از خر شیطان بیایند پائین و چند قدمی با هم پیاده راه برویم بلکه راه حلی جسته شود.

در مورد سامانه کارورزی هم مسلم است که انجمن بخواهد واکنش نشان دهد یا عریضه ای به دولت فخیمه بنویسد،‌ لیک  قبل از اینکه به هیات مدیره منتقل شود، ‌می بایستی تحقیق می‌شد که اشتباه به عرض نرسانیم که نامه خوبی تنظیم شود تا از حد دبیر خانه و مشاوران مدیر کل در دولت تدبیر و امید بتواند بالا‌تر هم برود. بنابراین شروع جستجوی ما همان دوستانی بودند که در کانال تلگرامی و تلفنی بودند و ثبت نام کرده بودند و رسیده بودند به اینکه نام رشته را نمی یافتند و مطمئن شدیم که در زمان ثبت نام به رشته تخصصی که می رسیم چیزی از اسم رشته پیدا نیست که کلیدش را بزنیم و منتظر بمانیم که یکی به کارورزی یا کار دعوتمان کند. اینطور که دیده ام کسانی که پذیرفته می شوند فقط برای دو تا 6 ماه می توانند در یک محیط حرفه ای  با حد‌اقل حقوق وزارت کار مشغول به کار باشند و بر اساس مصوبه 1395 یک سوم آن حد اقل حقوق مصوب وزارت کار را دولت بدهد و دو سوم دیگر را صاحب کار یا کارفرما.    

توجه فرمائید که برخی سایت‌ها نوشته‌اند دولت 50% و کارفرما 50%

که امسال تغییر کرده چون مورد اعتراض قرار گرفته است که با این کار ممکن است کارفرمایانی شاغلین خود را اخراج کنند و از نیروی کار با نصف حقوق استفاده کنند و دولت نصف حقوق را بدهد و ممکن است برای این کار هر فارغ التحصیلی از هر رشته ای را برای استفاده از این امتیاز به عنوان رشته ای مورد نیاز خود وارد کنند که این هم نظر طرح کارورزی را تامین نمی کند.

برگردم به تحقیق از دوستان. بالاخره  بعد از یکی دو روز جواب آمد که بله ما قبلا تقاضا داده بودیم ولی حالا که آمده ایم ثبت نام، رشته خودمان را نمی بینیم. با عزیزی مشورت کردیم صحبت برخی سیاسیون از ستونهای سیاسی را نقل کردند که الآن وقت مطالبات از ریاست جمهوری نیست. تازه انتخابات شده و الآن همه به دولت پیچیده اند و شعارهای انتخاباتی را در قالب مطالبات مردم عنوان می کنند و چون روی اشتغال خیلی شعار داده شده الآن اگر انجمن نامه بنویسد ممکن است چوب لای چرخ دولت باشد و زمان خوبی برای ورود در این قضیه نیست که به ایشان عرض کردم لطف فرموده ما را نترسانید،‌ معضل ما غیر از آن چیزی است که سیاسیون می‌فرمایند. این مطالبه از جنس دیگری است می خواهیم بدانیم چرا اسم ما در کنار سایر رشته‌ها در این لیست کذایی نیست؟

بالاخره تلفن هم زدیم و گفتند لطف کنید راهنما را بخوانید و مجددا برگشتیم به سایتها و در اینجا اندکی گیج شده ام که اول خواهش می کنم اگر برداشت اشتباهی از این داستان دارم مرا روشن بفرمائید تا بعد بروم سراغ کمیته مطالعات صنفی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران.

دوستان عزیزم، ‌اینطوری که من متوجه شده ام، داستان باید سه سر یا سه راس داشته باشد. متقاضی کارورزی،‌ دولت و کارفرما. دولت این وسط تسهیل گر است و بر اساس قانون بخشی از دست مزد یا هزینه کارورزی را تامین می‌کند. می ماند متقاضی کار و صاحب کار یا کارفرما. دو طرف می آیند و خودشان را در سایت معرفی می‌کنند و سایت اینها را به هم مرتبط می‌کند و اگر طرفین شرایط یکدیگر را پذیرفتند، دولت بخشی از دستمزد را می پردازد که تا پارسال 50% بوده و امسال شده %33  و با اندکی تغییرات در قوانین.

خوب در رشته ما کارفرمایانی که بخواهند با این کمک دولتی هزینه‌های تولیدشان را کم کنند و از وجود نیروی انسانی متخصص استفاده کنند تا این تاریخ نیامده‌اند وسط که تقاضای خودشان را در سایت بگذارند، و دولت هم در این مورد کاری نمی‌تواند بکند. از سویی تا جائیکه می‌دانم همه کارفرمایان در رشته ما یا دولتی هستند مانند دانشگاهها و پژوهشگاهها، نهاد کتابخانه‌های عمومی، آموزش و پرورش، کانون و امثال آن؛ یا شبه دولتی هستند مانند کتابخانه ‌های شهرداری؛ و در این میان ممکن است کتابخانه های آستان قدس و کتابخانه های وقفی را بگوئیم بخش خصوصی و غیر دولتی فرض کنیم ولی همان آستان قدس یا موزه ملک هم اگر بخواهند از این امکان استفاده کنند، باید بیایند و در این سایت تقاضای گرفتن کارورز از دانش‌آموختگان کتابداری و علم اطلاعات و دانش شناسی و اطلاع رسانی بکنند تا وقتی که من و شما وارد می شویم اسم رشته آمده باشد. والا دولت و ادارات دولتی نمی توانند بیایند و تقاضای کارورزی کنند چون در آن صورت دولت دارد 100% حقوق را یک تنه می پردازد و بعد از دو تا 6 ماه هم نمی تواند شخص را استخدام دائم کند، ‌چون تابع قوانین استخدامی دولتی هستند. مگر اینکه مراکزی بخواهند از فارغ التحصیلان ما برای طراحی وب‌سایت یا تحقیقات داده‌ای و امثال آن استفاده کنند که در آن زمان باز می تواند اسم رشته ما زینت بخش سایت شود و آن وقت من دیگر جرات نمی کنم بگویم رشته ما باز هم پنبه شد.

بزرگواران کمک کنند اگر تفسیر من اشتباه است که بنده از اشتباه خارج شوم و بعد هم کمک کنید کاری نیمه کاره را که پارسال شروع کرده ایم  و نیاز به کمک دارد را به سرانجام برسانیم:

 سال گذشته بنده در دو بخش درباره صنف و مسائل صنفی در همین سخن هفته سخن فرسایی کردم و وقت عزیزان را فرسودم و دعوت کردم که بیائیم دور هم جمع شویم که ببینیم چکار باید بکنیم. در انجمن صحبتی شد و دیدیم که ما کمیته ای به نام کمیته مطالعات صنفی برای رشته خودمان می‌توانیم داشته باشیم که اصلا خلاف اساسنامه علمی ما هم نیست. مثل همین کاری که الآن داریم می‌کنیم،‌ داریم تحقیق می‌کنیم ببینیم چطور می‌شود درصد اشتغال را از طریق سایت کارورزی بالا ببریم.

در ادامه گفتیم بیائیم و در کنگره یک نشست را به مسایل صنفی اختصاص دهیم. در نشست کنگره دوم، اکثرا اعضایی که در پنل نشستند، اعضای هیات علمی بودند و بنا بر تعریف، که نشست مطالعات صنفی بود راه دوری نرفته بودیم ولی حاصل نشست تقریبا ضعیف بود و حتی سئوالاتی که از قبل طرح شده بود جواب داده نشد. اینکه به راحتی دارم درباره نشست حرف می زنم دلیلش این است که خودم دبیر این نشست بودم و مسئولیت ضعف آن برعهده خود من است. الآن هم که مجموعه گقتگوهای نشستها منتشر شده و می توانید ورق بزنید و ببینید نشست چقدر توانسته به سئوالهای طرح شده پاسخ بدهد. شاید اگر افرادی که دغدغه اشتغال و مشکلاتی از این قبیل را داشتند در نشست بودند، دست کم به برخی از سئوالها پاسخ داده می شد. بنابراین می خواهم در همینجا برای کمیته مطالعات صنفی در انجمن فراخوان بدهم که نشستی هم برای آبان ماه امسال و در چارچوب کنگره خواهد داشت. داوطلبان حضور در این کمیته لطف کنند،‌ تقاضاهای خودشان را برای انجمن بفرستند تا بتوانیم در طول تابستان امسال جلسات موسس و همچنین موثر داشته باشیم و در مورد مسائل صنفی مورد توجه جامعه کتابداری کشور و فارغ التحصیلان رشته های وابسته به آن کاری را شروع کنیم. کاری در دل انجمن و با توقع حمایت از انجمن در ابعاد اساسنامه ولی مطمئن هستم که گزارشهای کمیته می تواند ضعفهای ما را در زمینه هایی مانند جذب فارغ التحصیلان تحلیل کند و شاید راهکاری یافته شود که بتوانیم مطالبات عزیزان را نزد کارفرمایان دولتی و خصوصی پیگیری کنیم.

بنابراین از همکاران عزیزی که سوابق کار صنفی دارند یا دغدغه‌هایی در دیگر مسائل که به نوعی صنفی محسوب می شود دارند خواهش می‌کنم برای کمک به خودشان و به دیگر دوستانشان قدم جلو بگذارند تا کمیته سازمان بگیرد و چند جلسه ای جلو برود و بعد تصمیم بگیرید که ادامه بدهیم یا باید دنبال چاره دیگری بود. نماز و روزه تان قبول و من الله توفیق.

عمرانی، ابراهیم. «رشته ما باز هم پنبه شد: فراخوانی صنفی در قالبی پژوهشی». سخن هفته لیزنا، شماره 340، 15 خرداد ۱۳۹۶.