داخلی
»کتابخانه‌های عمومی
شماره صدوبیست‌ویکم فصلنامه «تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی» منتشر شد
به گزارش لیزنا، در صد و بیست‌ویکمین شماره پیاپی (دومین شماره از سی و یکمین دوره) فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی»، ۶ مقاله به‌صورت الکترونیک با عناوین «مؤلفه‌های تحول دیجیتال در کتابخانه‌های عمومی: یک مطالعه نظام‌مند» از زهرا معظمی، زهرا اباذری، رحمان شریف‌زاده، نجلا حریری و فاطمه باب‌الحوائجی؛ «سازوکارهای حاکمیت فناوری اطلاعات مبتنی بر چارچوب کوبیت در معماری سازمانی کتابخانه‌های عمومی» از سولماز دروگر کلخوران، نجلا حریری، فهیمه باب‌الائحوائجی و افسانه مظفری؛ «ارکان مواجهه با ریسک در کتابخانه‌های عمومی بر اساس الگوی مدیریت ریسک در بخش عمومی» از رقیه حسن‌زاده کاشان، مهدی شقاقی و محسن حاجی‌زین‌العابدینی؛ «تحلیل سطح مهارت‌های نرم کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه» از صالح رحیمی، فرامرز سهیلی و فاطمه رحیمی؛ «مطالعه تطبیقی کتابخانه‌های عمومی در مراکز تجاری: مطالعه موردی ایران و بریتانیا» از حسن محمودی و فائزه ابراهیمی ترکمانی و «تأثیر کتاب‌درمانی به شیوه پیاده‌سازی طرح مهارت خودشناسی با موضوع دوازده کهن‌الگوی سفر شخصیتی بر احساس سلامتی و کیفیت زندگی کتابداران» از شکوفه روغنی، سیدعلی‌اکبر فامیل‌روحانی و نصراله عرفانی منتشر شده است.
مقاله «مؤلفه‌های تحول دیجیتال در کتابخانه‌های عمومی: یک مطالعه نظام‌مند»، به بررسی ۳۹ منبع علمی پرداخته و نشان می‌دهد تحول دیجیتال شامل دو بُعد اصلی فنی و اجتماعی است و از ۱۰ شبکه و ۳۳ مؤلفه تشکیل شده است و تا زمانی که همه این شبکه‌ها (اعم از شبکه فضاهای فیجیتال، شبکه فناوری، شبکه زیرساخت، شبکه منابع، شبکه خدمات، شبکه هم‌آفرینی، شبکه حکمرانی، شبکه ذینفعان، شبکه ارزش و مدیریت ریسک) متحول نشوند تحول دیجیتال در کتابخانه‌های عمومی محقق نخواهد شد. این مقاله تحول دیجیتال را برای کتابخانه‌های عمومی یک ضرورت می‌داند که تحقق موفقیت‌آمیز آن مستلزم نگاهی جامع به تعامل میان فناوری، فرهنگ سازمانی، مشارکت اجتماعی و سبک‌های نوین حکمرانی است.
در مقاله «سازوکارهای حاکمیت فناوری اطلاعات مبتنی بر چارچوب کوبیت در معماری سازمانی کتابخانه‌های عمومی»، با استفاده از روش فراترکیب و دلفی و با بررسی ۵۱ منبع علمی ۹۱ سازوکارها حاکمیت فناوری اطلاعات در سه مقوله اصلی شامل ساختاری (۳۶)، فرایندی (۲۹) و رابطه‌ای (۲۶) شناسایی و طبقه‌بندی می‌کند و هر یک از این مقوله‌ها در چهار لایه معماری سازمانی شامل کسب‌وکار، اطلاعات، برنامه‌های کاربردی و فناوری مورد تحلیل قرار می‌دهد. این مقاله نشان می‌دهد که موفقیت در این حوزه نیازمند توجه همزمان به سازوکارهای ساختاری، فرایندی و رابطه‌ای است. رویکرد نظام‌مند پژوهش حاضر در تحلیل مؤلفه‌ها در قالب معماری سازمانی می‌تواند مبنای طراحی مدل‌های بومی برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور باشد.
مقاله «ارکان مواجهه با ریسک در کتابخانه‌های عمومی بر اساس الگوی مدیریت ریسک در بخش عمومی» برای پیمایش، پرسشنامه‌ای براساس ایزو ۳۱۰۰۰، طراحی و اجرا کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که موافقت کتابداران با ابعاد الگوی مدیریت ریسک در سطح «تا حدودی موافقم» است. کتابداران با ابعاد اصلی، و نیز ابعاد فرعی الگوی مدیریت ریسک در بخش عمومی موافق بودند. در الگوی عملیاتی مدیریت ریسک که در قالب مدل‌یابی معادلات ساختاری مورد مطالعه قرار گرفت، بُعد اصول (متغیر مستقل)، پنج بُعد مربوط به چارچوب، و چهار بُعد از فرایندها (ارزشیابی ریسک، زمینه‌سازی، ارتباط و مشاوره، و تحلیل ریسک) معنادار تلقی شدند. در نهایت این مقاله نشان می‌دهد که موافقت نسبی کتابداران با مدیریت ریسک، دال بر نیاز به پشتوانۀ اجرایی قوی است و الگوی مدیریت ریسک از نظر آن‌ها تکیۀ زیادی به زمینه‌سازی، ارتباط و مشاوره، تحلیل ریسک و ارزشیابی دارد.
در مقاله «تحلیل سطح مهارت‌های نرم کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه»، با استفاده از روش پیمایشی به تعیین وضعیت سطح دانش، مهارت‌های نرم و توانایی‌های مورد نیاز کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه پرداخته شده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که مهارت‌های نرم کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه از نظر میانگین و رتبه یکسان نیستند و بین این مهارت‌ها تفاوت معناداری وجود دارد. بالاترین اولویت‌ها از نظر کتابداران کتابخانه‌های عمومی، ارتباط بین فردی و مهارت‌های خدمات‌رسانی به مراجعه‌کنندگان بود که جزء مؤلفه‌های ارتباطی بودند. این مقاله نشان می‌دهد کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه، مهارت‌های ارتباطی و خدمات‌محور را به‌عنوان هسته اصلی حرفه خود می‌دانند، در حالی‌که مهارت‌های فناورانه و مدیریتی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در نهایت، داشتن مهارت‌های نرم می‌تواند به بهبود خدمات کتابخانه‌های عمومی و رضایت بیشتر کاربران منجر شود.
مقاله «مطالعه تطبیقی کتابخانه‌های عمومی در مراکز تجاری: مطالعه موردی ایران و بریتانیا» به بررسی کتابخانه‌های عمومی جندی‌شاپور در مرکز تجاری ایران‌مال در ایران و مراکز تجاری وایت چاپل و ادمونتون‌گرین در بریتانیا می‌پردازد. یافته‌های پژوهش هفت دسته شاخص اصلی را برای کتابخانه‌های مستقر در مراکز تجاری شناسایی می‌کند: مزایا برای کتابخانه‌های عمومی، مزایا برای مجتمع‌های تجاری، ویژگی‌های کاربران، ویژگی‌های مجموعه‌سازی، ویژگی‌های خدمات، ویژگی‌های ساختمان و تجهیزات، و ویژگی‌های مدیریتی. این پژوهش با مقایسه میان نمونه‌های ایران و بریتانیا بیان می‌کند که هرچند کتابخانه‌های بریتانیایی در حوزه خدمات دیجیتال و اطلاع‌رسانی پیشرفته‌تر هستند، اما کتابخانه جندی‌شاپور با رویکرد بومی و چندمنظوره، ظرفیت بالایی در ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی دارد و کتابخانه‌های عمومی در مراکز تجاری، در صورت حمایت سیاست‌گذاران و نهادهای شهری، قابلیت توسعه و تعمیم در سایر مناطق کشور را داراست.
مقاله «تأثیر کتاب‌درمانی به شیوه پیاده‌سازی طرح مهارت خودشناسی با موضوع دوازده کهن‌الگوی سفر شخصیتی بر احساس سلامتی و کیفیت زندگی کتابداران» به روش نیمه‌آزمایشی با طرح گروه کنترل نشان می‌دهد که تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و کنترل در مؤلفه‌های سلامت روانی، سلامت جسمی و کیفیت کلی زندگی وجود دارد و کتاب‌درمانی موجب افزایش سلامت جسمی، سلامت روانی و کیفیت زندگی کلی کتابداران می‌شود. این پژوهش نخستین مطالعه در این زمینه است و می‌تواند مبنایی برای برنامه‌ریزی‌های آموزشی و حرفه‌ای در حوزه کتابداری، به‌ویژه در تقویت خودشناسی و استقلال حرفه‌ای کتابداران باشد.
علاقه‌مندان می‌توانند نسخه الکترونیکی شماره تابستان سال ۱۴۰۴ فصلنامه علمی- پژوهشی «تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی» را از اینجا مطالعه و یا دریافت کنند.
گفتنی است، انتشار فصلنامه علمی «تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی» به مدیر مسئولی آزاده نظربلند؛ دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سردبیری منصور کوهی رستمی؛ دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام می‌شود. این فصلنامه دارای «رتبه الف» در ارزیابی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و چارک اول در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام است و در حوزه‌های کتابخانه‌های عمومی و مطالعات خواندن مقاله پژوهشی می‌پذیرد.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.