داخلی
»کتابخانههای عمومی
مرورنویسی بر مجموعه ۱۶ جلدی «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا»
به گزارش لیزنا، دبیر کل نهاد کتابخانههای عمومی کشور ، در آستانه بلندترین شب سال، مجموعه ۱۶ جلدی «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا» را مرورنویسی کرد.
مرور بیشینه مجموعه ۱۶ جلدی «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا»
مرورنویس: آزاده نظربلند
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور
۱. مشخصات کلی اثر
عنوان مجموعه: فرهنگ قصهشناسی شب یلدا
پژوهشگر و گردآورنده: علی خانجانی و همکاران
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
تعداد جلد: ۱۶ جلد (۹۰۲۰ صفحه)
نوع اثر: مرجع پژوهشی، مردمنگاری آیینها، قصهشناسی تطبیقی
حوزهها: اسطورهشناسی، روایتپژوهی، فرهنگ عامه، ادبیات شفاهی ایران
کاربرد: پژوهش دانشگاهی، برنامهریزی فرهنگی، اجرای آیینهای کتابخانهای، آموزش غیررسمی، تولید محتوا
زمان تقریبی مطالعه: ۳۰۰ ساعت
۲. مقدمه
مجموعه پژوهشی ـ مرجع «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا» از مهمترین تلاشهای ادبی ـ مردمشناختی سالهای اخیر در مستندسازی میراث روایی ایران دربارۀ آیین دیرپای شب یلداست. این مجموعه در ۱۶ جلد، بر اساس پژوهشهای میدانی، نسخهخوانی متون کهن، بررسی سنتهای شفاهی، تحلیل روایتهای محلی، و مقایسه بینافرهنگی با آیینهای مشابه در حوزه آسیای غربی و دیگر فرهنگها تدوین شده است. هر جلد بر یکی از محورهای قصهشناسی، اسطورهشناسی، آییننگاری یا روایتپژوهی تمرکز دارد و بهگونهای طراحی شده تا هم پژوهشگر متخصص و هم کتابدار، مربی فرهنگی، آموزگار و خوانندۀ عمومی بتوانند از آن بهره ببرند. این مجموعه، گسترهای از قصههای عامیانه، اسطورهها، باورهای مردمی، روایتهای محلی شبزندهداری، متلها، چیستانها، نیایشها، و روایتهای کودکانه را در کنار تحلیلهای دقیق ساختار، مضمون، کارکرد و گونهشناسی ارائه میکند. «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا» گامی در جهت احیا و بازخوانی پیوندهای فرهنگی میان نسلهاست؛ پیوندی که در شب یلدا به شکل تبادل روایت و قصه، انتقال حکمت زیسته، و تجربهٔ باهمبودن در طولانیترین شب سال نمایان میشود. این مجموعه با اتکا بر روششناسی علمی و نگاه بینارشتهای، تصویری جامع از جایگاه قصه در آیین یلدا ارائه میدهد: از ریشههای اسطورهای مهر و زایش نور تا روایتهای خانوادگی که در گذر زمان به بخش جداییناپذیر حافظۀ جمعی ایرانی بدل شدهاند.
۳. خلاصه محتوای مجموعه
این ۱۶ جلد، درمجموع نقشهای جامع از روایتهای مرتبط با شب یلداست. بخشهای محوری شامل:
۴. تحلیل ساختاری مجموعه
چینش مجموعه در ۱۶ جلد بر اساس الگویی منسجم و پژوهشمحور طراحی شده است:
مجموعه از لحاظ سازماندهی، همزمان به نیازهای مطالعات دانشگاهی و کارکردهای ترویج فرهنگی پاسخ میدهد. سبک نگارش ادبی نیست؛ پژوهشی و نظاممند است.
۵. مخاطب هدف
این مجموعه برای گروههای زیر مناسب و کارآمد است:
۶. مقایسه با آثار همرده
مجموعه در کنار آثاری چون «فرهنگ افسانههای مردم ایران» و «حماسهٔ زمستان» (در تحلیل آیینهای زمستانی) قرار میگیرد؛ اما دو تفاوت اساسی دارد:
درواقع، این مجموعه نخستین کار جامع در حوزهٔ یلداپژوهی روایی است و خلأ موجود در مطالعات آیینهای ایرانی را تا حد زیادی پوشش میدهد.
۷. جمعبندی و ارزیابی نهایی
مجموعۀ ۱۶ جلدی «فرهنگ قصهشناسی شب یلدا» سندی منسجم و پیشرو در حوزۀ میراث فرهنگی ناملموس ایران است. این اثر نهتنها روایتهای پراکندۀ شفاهی و مکتوب مرتبط با یلدا را در یک جا گرد آورده، بلکه با روشهای علمی قصهشناسی، آنها را به نظامی قابل فهم و قابل استفاده برای پژوهشگران و فعالان فرهنگی تبدیل کرده است. اهمیت مجموعه در این است که یلدا را نه فقط آیینی زمستانی، بلکه تجربهای روایی و فرهنگی معرفی میکند: شبی که روایت در آن محور هویت، حافظه و پیوند نسلهاست. این مجموعه برای کتابخانهها، مراکز فرهنگی، برنامهریزان ستادی، و تولیدکنندگان محتوا یک منبع پایهای و بیجایگزین محسوب میشود و میتواند مبنای طراحی برنامههای ترویجی، تولید محصولات فرهنگی و آموزش روایتخوانی در شب یلدا باشد.
۱. از توهین به افراد، قومیتها و نژادها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهامزنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیامها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمانها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.