نقد و بررسی کتاب «لم یزرع» در کتابخانه عمومی پیروزی تهران

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران، نشست نقد و بررسی کتاب «لم یزرع» به همت مسئول و کتابداران کتابخانه عمومی پیروزی و با حضور علیرضا مختارپور، دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محمد‌هادی ناصری، مدیر کل روابط عمومی و امور بین‌الملل ، محمد‌رضا بایرامی، نویسنده کتاب و فرحناز علیزاده منتقد اثر و تنی چند از اعضای فعال کتابخانه عصر روز یکشنبه، 28 آذر، در سالن کتابخانه عمومی پیروزی برگزار شد.

در ابتدا جلسه یکی از حضار در نشست، خلاصه‌ای از رمان را برای حاضرین قرائت کرد و گفت: این کتاب درباره وضعیت دردناک  و سختی‌های شیعیان عراق در دوران هشت سال دفاع مقدس است؛ شیعیانی که اگر در جنگ حضور داشتند ناچار از فشار حزب بعث بودند و اگر حضور نداشتند نیز زندگی و عرصه چنان بر آن‌ها تنگ می،شد که توان فکری و جسمی برای آن‌ها باقی نمی‌ماند. این رمان به اتفاقاتی از جمله کشتار شیعیان در منطقه دجیل پرداخته است. داستان این رمان با هوشمندی نویسنده و برای دور شدن از لختی و کرختی فضا از چند زاویه دید بهره می‌برد.

سپس فرحناز علیزاده منتقد کتاب گفت: این کتاب داستان و رمانی است که توسط انتشارات نیستان چاپ و برنده دو جایزه جلال و غریب شده است.

علیزاده افزود: «لم یزرع» همانطور که عنوان آن پیداست به یک محیطی در عراق اشاره دارد به نام روستای دجیل که این روستا بر اثر جنگی که بوجود می‌آید و حمله‌ای که یکسری از تروریست‌ها به صدام انجام می‌دهند، توسط برادر صدام مورد مواخزه قرار می‌گیرد و به آن‌ها تاکید می‌شود که در آن منطقه کشت و زرع انجام ندهند در حالیکه تمامی افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند روستایی هستند و زندگیشان از طریق کشت و زرع می‌گذرد .

وی ادامه داد: همچنین لم‌یزرع بیانگر بی‌حاصلی و نابودی نه‌تنها یک سرزمین بلکه نابودی تمام افرادی است که در آن سرزمین زندگی می‌کنند؛ اسم کتاب هم پوشش دهنده محیط و هم پوشش دهنده شخصیت‌های داستانی است.

در ادامه علیزاده ،ضمن تشکر از نویسنده به خاطر نثر روان و درون مایه بکر، ادامه داد: در کتاب لم یزرع به جای اینکه از حیطه ما به جنگ نگاه شود از سمت مقابل به جنگ نگاه شده است.

وی اشاره به مبحث هژمونی کرد و گفت: گاهی مواقع انسان‌ها تن به کارهایی می‌دهند که خود آن‌ها از ته دل راضی به انجام آن نیستند؛ ولی جبر محیطی آن‌ها را مجبور می‌کند تا به آن مسئله یا کار تن دهند. هژمونی برای تمام شخصیت‌های این داستان صورت گرفته است.

علیرضا مختارپور نیز در سخنانی گفت: آقای بایرامی از دوستان قدیمی بنده است و سال‌های سال است که ما همدیگر را ندیدیم و یکی از دلایلی که من تصمیم گرفتم که حتماٌ در این جلسه حضور داشته باشم، دیدار مجدد وی بود. بایرامی ویژگی‌هایی دارد. افرادی که او و آثارش را می‌شناسند، به این ویژگی‌ها اذعان می‌کنند. اول از همه این که او متولد روستا است و هم چنان آن صفا و صمیمیت روستا را با خود دارد. با طبقات مختلف مردم و مخصوصاً طبقات محروم و زحمتکش جامعه حشر و نشر دارد. بنابراین اگر از آن‌ها صحبت می‌کند، صحبت گوشه کافه نشستن و بعد از یک قهوه خوردن و یک پیپ کشیدن و سپس راجع به طبقات محروم صحبت کردن نیست. بلکه با آن‌ها بزرگ شده و این فضا را حس کرده است.

وی ادامه داد: او در صحنه‌های مهم عصر حاضر که برای ما عصر انقلاب و عصر دفاع مقدس بوده، مستقیماً حضور داشته و با تمام وجود آن‌ها را لمس کرده است. از سال 1367 که کارهایش شروع می‌شود، تداوم آثار یکی از ویژگی‌های بارزش در طول این سال‌ها بوده است. وی به طور متوسط هر سال آثاری را خلق کرده و البته هر چه این آثار بیشتر و مشهورتر شده و مورد استقبال قرار گرفتند، فاصله‌شان با مردم تغییری پیدا نکرده و از مردم فاصله‌ای نگرفتند. این نکات بسیار ارزشمند است چرا که ما افرادی را می‌بینیم که یک مقاله می‌نویسند و دیگر جواب سلام را نمی‌دهند و دیگر نمی‌توان آن‌ها را در زمین یافت. نکته مهم درباره بایرامی تداوم خلق اثر است. وی چه در داستان کوتاه و چه در رمان، از سال 1367 تاکنون آثار زیادی را نوشته است.

دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور پرهیز از شهوت شهرت را یکی از صفات مهم و کیمیا در این نویسنده عنوان کرد و گفت: در آثار آقای بایرامی عطری وجود دارد که همین عطر وی را معرفی می‌کند. وی زیاد به دنبال خوشبو کننده‌های کاذب تبلیغاتی نیست. نویسندگانی را داریم چه در داخل و چه در خارج که بیش از آن که اثر و کارشان دیده شود، فضاسازی های آن‌ها، حضور در صحنه‌های مختلف و جنجال درست کردن‌ها برای دیده شدن خود و اثرش دیده می‌شود. این موضوع در حالی است که بایرامی اصلا چنین روحیاتی ندارد. چه بسا که اگر عکسش پشت تعدادی از کتاب‌ها نباشد، اگر قبل از جلسه در این سالن قدم می‌زدند شاید بعضی از دوستان او را نمی‌شناختند.

مختارپور در پایان صحبت‌های خود گفت: ویژگی آخر در مورد بایرامی این است که با انسان سر و کار دارد. آثارش آثاری است که به شدت با انسان رو به رو است. اگر انسان را موجودی خود آگاه و درد آگاه تعریف کنیم، این ویژگی‌ها در آثار آقای بایرامی دیده می‌شود. در حقیقت وی توجه با بصیرت و فطرت گونه‌ای به مسئله انسان دارد. برای مثال مرگ آگاه بودن یکی از ویژگی‌های اساسی انسان است که در آثار بایرامی نیز دیده می‌شود. در همین جا باید اشاره کنم که یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که فلسفه اسلامی با مکاتب و ادیان دیگر دارد، این است که در مکاتب دیگر مرگ وجود ندارد و اصلاً موضوع خاصی نیست. در مقابل حیات و زندگی وجود دارد و هر زمان که این حیات سلب شد، مرگ رخ می‌دهد. در حقیقت مرگ نبود حیات است. حال با این تعریف، زمانی که مرگ عدمی شد، لزومی به بیان آن نیست. حال شما این موضوع را با آیه قرآن که می‌‌فرماید «ان الله خلق الموت و الحیاه» مقایسه کنید. این به این معنی است که مرگ متعلق به آفریدن و خلق است. بنابراین مرگ یک موضوع بسیار مهم است که در آثار ایشان با وجهه‌های مختلف آن دیده می‌شود.

همچنین  اعضا به بیان نظرات و انتقادات خود از نویسنده پرداختند و بایرامی نیز به سوالات آنها پاسخ داد.

 در پایان این مراسم با تقدیم هدایایی از محمد رضا بایرامی نویسنده اثر، فرحناز علیزاده منتقد اثر ،همچنین از برندگان اعضاء کودک و نوجوان نقاشی جشنواره رضوی ،در بخش کودک توسط علیرضا مختار پور دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تقدیر به عمل آمد.