بیانیه ششمین کنفرانس شهر هوشمند ایران؛ مسیر تحول از داده تا شهروند

به گزارش لیزنا، «از شهر داده‌محور تا جامعه هوشمند شهروندمحور» ششمین کنفرانس بین‌المللی شهر هوشمند و هوش مصنوعی ایران در کنار نمایشگاه شهر هوشمند و هوش مصنوعی ایران با حضور استادان دانشگاه، مدیران شهری، پژوهشگران، شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهای اجرایی کشور، با هدف گفت‌وگو، تبادل تجربه و تبیین راهکارهای ملی برای توسعه شهرهای هوشمند و بهره‌گیری اثربخش از فناوری‌های نوین برگزار شد.  در این کنفرانس پس از شنیدن سخنرانی‌ها، مقالات و پنل‌ها، بیانیه کنفرانس به این شرح صادر شد:

• هیات علمی کنفرانس معتقدند، جهان امروز با وجود تمام چالش‌ها، در حال گذار به جهان هوشمند قرار دارد و مهاجرت از شهر الکترونیک به شهر هوشمند آغاز شده است. مشارکت موثر کشور ما در این گذار، نیازمند نگاهی فراتر از فناوری و متکی بر داده، حکمرانی و انسان‌محوری است. در چنین فضایی، چالش‌ها و فرصت‌های متعددی در مسیر توسعه کشور قرار گرفته است. لازم است، استفاده از فرصت‌ها و غلبه بر چالش‌ها در دستور کار قوای مقننه، مجریه و قضائیه قرار گیرد.
•  هوش مصنوعی به عنوان مخرب سازنده فرصت طلایی برای تسریع حرکت در مسیر شهر هوشمند قرار داده است، اما چالش‌های معنی پیش روی بهره‌برداری از فرصت‌های هوش مصنوعی در کشور وجود دارد که عبارتند از:

 ۱. ناهماهنگی میان نهادها و سیاست‌گذاران: ضعف و حتی نبود ساختار هماهنگ میان شهرداری‌ها، وزارتخانه‌ها و نهادهای ملی موجب پراکندگی در برنامه‌های هوشمندسازی شده است.

 ۲. نبود نهاد هماهنگ کننده هوش مصنوعی، و نظام ملی ارزیابی و رتبه‌بندی شهرهای هوشمند: در نبود نظام هدفمند متناسب برای ارزیابی و رتبه بندی، شهرها بدون چارچوب سنجش عملکرد، قادر به شناسایی نقاط قوت و ضعف خود نیستند.

 ۳. کمبود زیرساخت داده و حکمرانی مبتنی بر داده: دسترسی محدود به داده‌های شهری، فقدان پلتفرم داده‌باز و چالش‌های امنیت داده از موانع اصلی تصمیم‌سازی هوشمند است. نگاه ائتلافی و بهره برداری از توانمندی بخش خصوصی در این زمینه ضروری است.

 ۴. کمبود توسعه مهارت‌های انسانی و ظرفیت‌های مدیریتی: در بسیاری از شهرها، آموزش مدیران و شهروندان برای استفاده هدفمند از فناوری مغفول مانده است. ایجاد الزام و تعریف پیش نیازهای مربوط به شایستگی های اساسی در این زمینه برای مدیران شهری ضرورت دارد.

 ۵. نقش کمرنگ هوش مصنوعی در خدمات شهری: با وجود رشد فناوری، هوش مصنوعی هنوز در فرآیندهای مدیریت شهری در حوزه‌های گوناگون از جمله پیش‌بینی ترافیک، انرژی، سلامت و محیط‌زیست به‌صورت نظام‌مند به‌کار گرفته نشده است.

پیشنهادهای کلیدی کنفرانس:

 ۱. تدوین نظام ملی رتبه‌بندی شهرهای هوشمند ایران

بر پایه استانداردهای بین‌المللی از جمله ISO 37122، ITU SSC و U4SSC، با لحاظ شرایط بومی کشور، شاخص‌های ملی برای سنجش میزان هوشمندی شهرها تدوین و رتبه‌بندی شهرها انجام شود. این کار به ویژه چنانچه با پشتیبانی‌های مالی هدفمند همراهی شود، دستاوردهای ارزشمندی را به بار خواهد آورد.

 ۲. تقویت سازوکار ملی حکمرانی داده و شهر هوشمند

تقویت این سازوکار با مشارکت جدی نهاد ریاست جمهوری، دستگاه‌های اجرایی و شهرداری‌های کلان‌شهرها با محوریت مصوبات مربوطه در برنامه هفتم پیشرفت انجام شود و مأموریت سیاست‌گذاری یکپارچه، استانداردسازی و نظارت بر اجرای پروژه‌های هوشمندسازی را پیگیری کند.

 ۳. توسعه زیرساخت داده‌باز شهری

پلتفرم ملی داده شهری با هدف اشتراک‌گذاری داده‌های ترافیک، انرژی، محیط‌زیست، سلامت و خدمات عمومی میان دستگاه‌ها و شهروندان ایجاد گردد.

 ۴. توانمندسازی سرمایه انسانی و مدیریتی

برگزاری برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های مهارتی برای مدیران شهری، کارشناسان فناوری و شهروندان جهت ارتقای سواد دیجیتال و هوش مصنوعی در دستور کار قرار گیرد.

 ۵. گسترش کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت شهری

طراحی و پیاده‌سازی پروژه‌های نمونه در حوزه‌های پیش‌بینی مصرف انرژی، کنترل هوشمند ترافیک، پایش محیط‌زیست و مدیریت بحران با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تحلیل داده.

 ۶. تقویت زیست‌بوم نوآوری شهری

ایجاد شبکه‌ای از آزمایشگاه‌های شهر هوشمند و مراکز نوآوری شهری برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه هوش مصنوعی و خدمات شهری مورد توجه جدی قرار گیرد.

 ۷. محوریت انسان در شهر هوشمند

تأکید بر طراحی شهروندمحور در تمام طرح‌های هوشمندسازی؛ شهری که فناوری را در خدمت کیفیت زندگی، عدالت و شفافیت اجتماعی صورت پذیرد.

کنفرانس شهر هوشمند و هوش مصنوعی ایران تأکید می‌کند که آینده شهرهای ایران در گرو داده‌محوری، همکاری میان‌بخشی و نوآوری هوشمند با محوریت شهروندان است.

هوشمندسازی نه صرفاً پروژه‌ای فناورانه، بلکه تحولی فرهنگی، مدیریتی و اجتماعی است که به اراده ملی، سیاست‌های هماهنگ و مشارکت فعال آحاد مردم نیاز دارد.

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با تجربه بیش از شش دهه فعالیت فناورانه به عنوان دبیرخانه کنفرانس شهر هوشمند و هوش مصنوعی ایران تمام تلاش خود را برای هماهنگی، پشتیبانی و تسهیل سیاستگذاری، اجرا، و ارزیابی را در این زمینه به کار خواهد بست.

محمد حسن‌زاده

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) و دبیر علمی کنفرانس