جنگ های باستانی بر سر کتابخانه / پرگاموم رقیب سرسخت اسکندریه

  به گزارش لیزنا، کتابخانه ها مکانی سرشار از کتاب های زیبا و متنوع هستند و در بناهایی زیبا پذیرای خیل مشتاقان کتاب و کتابخوانی و افرادی هستند که می خواهند به مطالعه بپردازند ولی در قرون پیش کتابخانه ها در دسترس عموم مردم نبودند و تنها گروهی از دانشمندان و حاکمان کشورها حق استفاده از آن را داشتند.

قدیمی ترین کتابخانه دنیا نهفته در کشور مصر

 کتابخانه واقع در شهر باستانی اسکندریه در مصر را می توان قدیمی ترین کتابخانه جهان نامید که تخمین زده می شود در آن حدود 500  هزار نسخه خطی انواع کتاب ها و دستورات حکومتی نوشته شده بر روی کاغذ پاپیروس وجود داشته است.

 این کتابخانه در زمان حکومت بطلمیوسی ها در کشور مصر احداث شده و به تدریج تکمیل شده و در زمان حکومت اسکندر مقدونی به اوج شکوفایی خود رسیده است.

دانشمندان زیادی در آن زمان در شهر اسکندریه زندگی می کردند تا از این کتابخانه منحصربفرد استفاده کنند، کتاب های خود را به آن اهدا کنند و در جلسات مباحثه با سایر دانشمندان سرشناس شرکت کنند.

اهمیت حفظ دانش برای حکمرانان باستانی به حدی بود که هرگز اجازه خروج کتاب از کتابخانه، مسافرت یا مهاجرت دانشمندان را نمی دادند و آنها را در کشور خود زندانی می کردند تا از کشورهای رقیب و دشمنان خود پیشی بگیرند.

 به دلیل قوانین سختگیرانه برای حفظ کتاب ها و جلوگیری از نشر آنها، بیشتر دانشمندان کتاب ها و داستان ها را حفظ می کردند و بسیاری از داستان های اساطیری در عصر حاضر سینه به سینه از پدران به فرزندان به ارث رسیده است.

تمدن پرگامون رقیبی سرسخت در شرق امپراتوری روم باستان

  پس از سقوط اسکندر مقدونی جانشینان او در غرب ترکیه امروزی شهری به نام پرگامون را بنیان گذاری کردند و به دلیل موقعیت استراتژیک این شهر تصمیم گرفتند که آن را به یک مرکز فرهنگی تبدیل کنند و کتابخانه ای عظیم در آن بسازند که رقیب کتابخانه شهر اسکندریه مصر شود.

 این کتابخانه پرگامون (یا پرگاموم) نامگذاری شد و تخمین ها بر این است که در آن حدود 200 هزار نسخه خطی از کتاب ها و داستان ها و شرح کشورگشایی ها نگهداری می شده است.

حاکمان پرگامون برای رونق دادن بیشتر به کتابخانه خود با دادن امتیازهای بیشتر، دانشمندان را از دیگر کشورها و نیز از مصر به شهر خود دعوت می کردند و این باعث بروز دشمنی بین کشورها و حاکمان این دو کشور شده بود.

تحریم کاغذ برای جلوگیری از رواج فرهنگ و دانش

 اکنون در دنیا بسیاری از حکومت ها  برای ضربه زدن به سایر کشورها به بهانه های واهی آنها را تحریم می کنند و انواع وسایل ، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز در زمینه های مختلف را به آنها نمی فروشند.

در زمان رقابت بین دو کتابخانه اسکندریه و پرگامون نیز، مقامات کتابخانه اسکندریه هنگامی که متوجه شدند نمی توانند با پرگامون رقابت کنند فروش کاغذ پاپیروس را که آن زمان منحصراً در کشور مصر تولید می شد را به پرگامون ممنوع کردند.

این کار اگرچه در ابتدا باعث افت کتابخانه پرگامون شد اما آنها در یک راهکار منحصربفرد، پوست چرم را جایگزین پاپیروس کردند و این کار باعث شد تا عمر کتابها افزایش پیدا کند و ماندگاری آنها بیشتر شود.

نابودی و انحطاط کتابخانه های باستانی

 هر دوی این کتابخانه ها به تدریج و طی قرون در اثر عوامل مختلف مانند آتش سوزی، جنگ و بلاهای طبیعی از بین رفته اند و کتابهای آنها نیز نابود شده اند اما در سفرنامه ها و زندگی نامه  برخی مشاهیر بزرگ تاریخ درباره کتاب های نگهداری شده در آنها و ساختمان های زیبا و مجلل و کارکنان کتابخانه داستان های زیادی نقل شده است.