زندگی و زمانه نوش‌آفرین انصاری

دربارۀ نویسنده

پریچهر نسرین‌پی متولد 1336، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئت مدیرۀ مؤسسۀ پژوهشی کودکان دنیا است. ایشان در زمینه‌هایی مانند آموزش فرهنگ صلح به کودکان و ترویج آن، تحلیل افسانه‌های ایرانی و حقوق کودکان فعالیت دارند. کتاب‌های پریچهر نسرین‌پی عبارت‌اند‌از: زندگی و زمانۀ نوش‌آفرین انصاری، صلح را باید از کودکی آموخت، شورای کتاب کودک: از همکاری تا مشارکت، فرهنگ صلح و معماری ایرانی: گفتگو با محمدرضا حائری مازندرانی، نقد و تحلیل افسانه‌های ایرانی و با مهاتما گاندی شروع شد (OpenAI, 2025).

خلاصۀ کتاب

کتاب زندگی و زمانۀ نوش‌‌آفرین انصاری شامل مصاحبه‌ای است که پریچهر نسرین‌پی با نوش‌آفرین انصاری ،پیش‌کسوت کتابداری، انجام داده‌اند. این کتاب 220 صفحه دارد و انتشارات کرگدن در سال 1403 چاپ کرده ‌است. کتاب حاضر تصویری از زندگی نوش‌آفرین انصاری را از آغاز تا اکنون ارائه می‌دهد و برای آشنایی با سیر زندگی ایشان و فعالیت‌های حرفه‌ای‌شان در زمینۀ کتابداری بسیار مفید است. در انتهای کتاب نیز دو مصاحبۀ دیگر دربارۀ نوش‌آفرین انصاری وجود دارد که عبارت‌انداز: مصاحبه با مریم احمدی و ناصر یوسفی.

با خواندن این کتاب می‌توان لذت متن را نیز چشید، چراکه مصاحبه احساسی را در شما به‌وجود می‌آورد که گویا در مقابل مصاحبه‌شونده نشسته‌اید و مخاطبش شمایید و با شماست که سخن می‌گوید. بنابراین، اگر به دنبال لذت متن و دمی گفتگوی خیالی معنادار با انسانی هستید که زندگی‌ و شخصیتش ارزش شناختن دارد، این کتاب را به شما پیشنهاد می‌دهم.آ

نقاط ضعف

پرسش‌های مصاحبه براساس سال‌شمار زندگی نوش‌آفرین انصاری تنظیم شده‌اند، اما بااین‌حال برخی قسمت‌ها موجب برهم‌خوردن انسجام کتاب شده‌اند و گویی به یک‌باره خواننده را از مسیر خوانش متمرکزش منحرف می‌کنند. برای مثال، صفحات 41، 91 و 113. در صفحۀ 41، بعد از ورود به مسکو برای بار دوم به رابطه با برادرها پرداخته شده است. در صفحۀ 91، بعد از موضوع ورود به شورای کتاب کودک بحث پدر در دوران بازنشستگی مطرح شده است و در صفحۀ 113 نیز پس از کار در شورا بعد از بازگشت از کانادا دربارۀ رابطه با عباس و هستی سؤال شده است. بنابراین، به نظر من مصاحبه‌کننده می‌توانست کتاب را به دو بخش تقسیم کنند؛ در بخش نخست، به زندگی شخصی نوش‌آفرین انصاری و در بخش دیگر، به زندگی حرفه‌ای ایشان پرداخته شود.

همچنین درصفحۀ 198، مصاحبه‌کننده از ناصر یوسفی دربارۀ زندگی شخصی و زناشویی نوش‌آفرین انصاری پرسیده‌اند که پاسخ مصاحبه‌شونده برای مخاطبی که آشنایی نزدیکی با زندگی نوش‌آفرین انصاری ندارد بسیار گنگ است. بنابراین، من فکر می‌کنم نیاز به توضیح در پاورقی ضروری است و به‌طور‌کلی نیز پرسش دربارۀ زندگی زناشویی دیگران سؤال ضروری‌ای نیست.

نقاط مثبت

کتاب حاضر خواندنی و جذاب است، به‌ویژه برای کسانی که می‌خواهند با شناخت زنان تأثیرگذار به الگویی دست‌یابند تا بتوانند در راه خود از آن کمک گیرند.

ازنظر ویرایشی نیز کتاب زندگی و زمانۀ نوش‌آفرین انصاری خوب است و به‌جز نقطه ضعفی که در قسمت پیشین به آن اشاره کردم نکتۀ خاص دیگری نیست که لازم باشد ویرایش شود.

بخش‌هایی از کتاب

آقای جمالزاده چرا تأکید داشتند این رشته را بخوانید و این پیشنهاد را به شما دادند؟

واقعاً نمی‌دانم، ولی ایشان بارها تکرار کردند در ایران کتاب و کتاب‌نخواندگی باعث عقب‌افتادگی جامعه است و جامعه‌ای که بیشتر بخواند بیشتر می‌تواند برای خودش تصمیم‌های درست بگیرد. خیلی تأکید داشتند بر اینکه کتابدار می‌تواند نقش اجتماعی ایفا بکند و جامعه را به‌سمت خواندن، به‌سمت پرسش و به‌سمت شک‌کردن ببرد. آقای جمالزاده خیلی منتقد اوضاع سیاسی ایران بودند و اصرار داشتند ایرانی‌ها باید بخوانند. متون سیاسی، فلسفی، اجتماعی، رمان و از‌ این دست بسیار باید خوانده شود. وقتی این نگاه را داشتند طبعاً مروجان کتابخوانی برایشان مهم بودند.

شما دو مفهوم اساسی را مطرح کرده‌اید، کتاب برای همه در قالب کتابداری اجتماعی و مدیریت مشارکتی. منظورتان از این دو مفهوم چیست؟

به نظر من رسالت کتابدار و کتابداری ایجاد جریانی اجتماعی است برای اینکه جامعه بیشتر بخواند، بیشتر بداند و توانمند شود. کتابدار این هدف را با تأسیس کتابخانۀ خوب دنبال می‌کند. کتابداری اجتماعی نمودش در کتابخانه‌های عمومی است، ولی کتابخانه‌های آموزشی مرتبط به مراکز آموزشی هستند. کتابخانۀ عمومی بهترین جایی است که می‌توانیم بحث کتابداری اجتماعی را ببینیم...

مدیریت مشارکتی در کتابخانه این است که ما شکلی از کتابخانه داشته باشیم که شبیه یک اداره نباشد، بلکه شبیه خانه باشد و تمام اعضا بتوانند در آن نقش داشته باشند. اولاً همۀ اعضا آن را دوست داشته باشند و بتوانند مدیران را ببینند، مدیریت بسته و مدیریتی که با جامعه فاصله داشته باشد نقض مشارکت است. باید درها باز باشد، ارتباط بسیار صمیمی و نزدیک باشد و کم‌کم این حس را به‌وجود آورد که همه حق صحبت دارند...

سخن آخر

کتاب زندگی و زمانۀ نوش‌آفرین انصاری به قلم پریچهر نسرین‌پی ما را با زندگی زنی آشنا می‌کند که توانسته است با تمام محدودیت‌های حاکم بر فرهنگ موجود جامعه در نقش مدیر، استاد و کتابدار بدرخشد و برای جوانان به الگویی از تدبیر، پذیرش و صلح تبدیل شود.

خواندن این کتاب را به همۀ کسانی که مشتاق کتابداری و همچنین زنان تأثیرگذارند توصیه می‌کنم.

مشخصات کتاب

نسرین‌پی، پریچهر/ زندگی و زمانۀ نوش‌آفرین انصاری. تهران: نشر کرگدن، 1403.

دربارۀ نویسندۀ این متن

محبوبه خزایی (دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی _گرایش مدیریت اطلاعات_ دانشگاه علامه طباطبایی) عاشق کتاب‌خواندن، مرورنویسی، ویراستاری، نویسندگی و پژوهش هستم.

منابع

OpenAI. (2025). ChatGPT (نسخهGPT-40)