برنامه های ویژه ایتالیا در روز سوم نمایشگاه

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام ستاد خبری و امور رسانه‌ای سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، روز سوم نمایشگاه کتاب تهران، برنامه های فرهنگی متعددی با حضور ایتالیا برگزار شد.

دومین جمعیت دانشجویی ساکن در ایتالیا متعلق به ایرانی‌هاست

نشست تخصصی با موضوع «روابط فرهنگی ایران و ایتالیا» در سرای اهل قلم بین‌الملل سی‌اُمین نمایشگاه بین الملل کتاب تهران برگزار شد.

در این نشست با حضور آنتونیو شرکا مترجم رسمی ایتالیایی، ابوالحسن حاتمی دبیر انجمن فرهنگی ایرانی ـ ایتالیایی «الفبا»، علی دهباشی سردبیر مجله‌ی بخارا، کارلوس چروتی رایزن فرهنگی ایتالیا و داوود موسایی مدیر انتشارات فرهنگ معاصر حضور داشتند.

در این نشست آنتونیو شرکا اظهار کرد: شاید این سخن تکراری باشد که ایران و ایتالیا مشترکات زیادی دارند و علاوه بر این هر دو کشور دارای تمدنی چند هزار ساله هستند.

این مترجم ایتالیایی با بیان اینکه ایتالیا دومین شریک تجاری ایران پس از آلمان است، ادامه داد: در هر دو کشور توجه به دین و خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. زبان‌های ایتالیایی و فارسی هر دو ریشه‌ هند و اروپایی دارند. این عوامل به همراه عوامل دیگر باعث ارتباطات تجاری، سیاسی و فرهنگی این دو کشور از دیرباز بوده است.

وی افزود: مهم‌ترین شناخت ما از ایتالیا به نویسندگان دهه‌های پیشین بازمی‌گردد و در دهه‌ی اخیر کمتر به کتب ایتالیایی پرداخته شده است.

شرکا در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: در عرصه‌ی سینما نیز مهم‌ترین تاثیرپذیری فیلمسازان موج دوم سینمای ایران که پس از انقلاب درخشیدند، از سینمای نئورئالیسم ایتالیا تاثیر پذیرفته‌اند. به عنوان مثال عباس کیارستمی همیشه تاثیرپذیری خود را از فیلمسازی نئورئالیسم ایتالیا تصدیق می‌کند. حتی فیلمسازان روشنفکر دهه‌ی 50 ما از فیلمسازان دهه‌ی 70 ایتالیا تاثیر زیادی پذیرفته‌اند. در سینمای پیش از انقلاب نیز نمی‌توان تاثیر فیلمسازان ایرانی از سینمای ایتالیا را نادیده گرفت.

آنتونیو شرکا یادآور شد: 5 کرسی مهم تدریس زبان فارسی و ایران‌شناسی در شهرهای ایتالیا وجود دارد؛ اگرچه زبان فارسی از زبان‌های گسترده و شایع در جهان نیست. در ایران نیز دو دپارتمان زبان ایتالیایی در دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد وجود دارد و امیدواریم این رشته بزودی در مقطع کارشناسی ارشد ادامه یابد.

وی با بیان اینکه مدرسه‌ ایتالیایی‌ها هر ساله نزدیک به هزار دانشجو می‌پذیرد، بیان کرد: از نظر تعداد، دومین جمعیت دانشجویی ساکن در ایتالیا متعلق به ایرانی‌هاست. ایتالیا یکی از مهم‌ترین برنامه‌های توسعه‌ فرهنگی خود را بر مبنای اشاعه‌ی زبان ایتالیایی قرار داده است.

این مترجم ایتالیایی تصریح کرد: ایتالیا به لحاظ مساحت 5 برابر از ایران کوچکتر است اما جمعیتی برابر با ایران دارد. این کشور شباهت‌های زیادی با ایران دارد و شاید همین شباهت‌ها در احساس نزدیکی ایران و ایتالیا بی‌تاثیر نیست. طی سال‌ها اتفاقات زیادی بین این دو کشور رخ داده است. یکی از عناصر دیپلماسی فرهنگی ایتالیا اشاعه و ترویج زبان ایتالیایی است و از همین رو در این کشور سالی یک بار جایزه‌ای به تلاشگران برتر فرهنگی اهدا می‌شود.

شرکا در ادامه یادآور شد: یکی از سیاست‌های مهمی که ایتالیا برای آن هزینه می‌کند، نه تنها تلاش برای حفظ آثار فرهنگی بومی؛ بلکه حفظ آثار فرهنگی بشریت است. به عنوان مثال ایتالیا ید طولایی در حفاری و کاوشگری در سیستان و بلوچستان دارد.

وی با بیان اینکه ایران می‌تواند بویژه در صنعت گردشگری از تجارب ایتالیا استفاده کند، تاکید کرد: می‌توان گفت ایتالیا در شمار کشورهایی است که بیش از سایر کشورها به ایران گردشگر می‌فرستد. هرجا گشایشی اتفاق افتاده ایتالیایی‌ها و ایرانی‌ها برای پیوند با یکدیگر بسیار مشتاق بوده‌اند.

وی تاکید کرد: حضور هیئت‌های مختلف ایتالیایی از ایران پس از برجام شاهدی بر این مدعاست. حتی بانک‌های ایتالیا بیمه‌هایی را تعریف کرده‌اند تا بازرگانان ایتالیایی با دل قرص در ایران سرمایه‌گذاری کنند.

این مترجم در بخش دیگری از سخنان خود به عنوان بازبین فرهنگ عمومی فارسی ـ ایتالیایی گفت: می‌توان گفت این فرهنگ لغت، موضوع فرهنگ را ارائه می‌کند؛ به عنوان مثال برای ضمیر «می» در این فرهنگ 50 زیرمدخل وجود دارد و از کتاب‌های مختلف مثل کتب دانته مثال و نمونه آورده است؛ با این حساب حتی کسانی که دانته خوانده‌اند، با کتب او آشنا می‌شوند. به طور کلی می‌توان گفت این فرهنگ، ترویج فرهنگ فرهنگ‌نویسی است.

در ادامه‌ این نشست ابوالحسن حاتمی با بیان اینکه زبان عامل اصلی ارتباط است، خاطرنشان ساخت: در ایتالیا گردشگران و مهاجران زیادی وجود دارند و تسهیلگری روابط ایتالیایی‌ها با خارجی‌ها در این کشور یک حرفه است.

دبیر انجمن فرهنگی ایرانی ـ ایتالیایی «الفبا» اضافه کرد: ما در انجمن سعی کرده‌ایم کلاس‌های محاوره‌ای فارسی برگزار کنیم؛ چراکه برای توسعه‌ روابط بهتر است بر نقطه‌ شناساندن زبان تاکید کنیم.

وی در پایان تاکید کرد: تبلیغ ترس از دیگری، سبب جلوگیری از شناخت متقابل می‌شود.

شایان ذکر است در پایان این نشست تخصصی، کامل‌ترین فرهنگ ایتالیایی ـ فارسی تالیف غلامرضا شیخ زین‌الدین که در نشر فرهنگ معاصر منتشر شده رونمایی شد.

بررسی اشعار قرن 13 و 14 ادبیات ایتالیا در نمایشگاه کتاب

دو استاد ادبیات ایتالیایی و ایرانی طی نشستی در سالن بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران به بررسی اشعار قرن 13 و 14 ادبیات ایتالیا پرداختند.

والریو ماگرلی شاعر، روزنامه‌نگار، نویسنده و استاد دانشگاه ایتالیایی و ایمان منصوب بصیری استاد دانشگاه زبان و ادبیات ایتالیایی دانشگاه تهران در محل غرفه‌ی ایتالیا در سی‌‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به بررسی ادبیات قرن 13 و 14 بویژه سبک شعر اسلونوا پرداختند.

در این نشست که همزمان با چهارمین روز نمایشگاه در غرفه‌ی مهمان ویژه‌ی ایران برگزار شد؛ والریو ماگرلی با اشاره به کم رونق شدن زبان‌های لاتین در سال‌های 600 تا 1100 پس از میلاد به شکوفایی زبان و ادبیات اروپایی نشات گرفته از لاتین در این سال‌ها اشاره کرد.

ماگرلی افول زبان‌های لاتین را به آب شدن کوه یخی تشبیه کرد و با بیان اینکه از باقیمانده‌های منشعب شده از این کوه یخی زبان‌های مختلفی از جمله فرانسه، ایتالیایی و انگلیسی به وجود آمده‌اند، گفت: در قرن 10 تا 12 پس از میلاد شکوفایی زبان و ادبیات نه تنها در ایتالیا بلکه در تمام حوزه‌ی مدیترانه و به طور دقیق‌تر در حوزه‌ دریای سیاه اتفاق افتاد.

این استاد دانشگاه گفت: در آن زمان بین شعرای منطقه‌ی اروپا، یک تعامل صورت گرفت و شاعران بین سه مرکز اصلی شعر یعنی بارسلون در اسپانیا، فرانسه و سیسیل در ایتالیا به سفر و مبادله پرداختند که این موجب ترویج شعرهای به سبک پروونسال در آن زمان شد.

این شاعر ایتالیایی گفت: ادبیات در سیسیل در قرن ششم میلادی متولد شد و این ادبیات متاثر از تاریخ سیسیل در سال‌های گذشته شامل شکست امپراطوری رم، و سپس حمله‌ی وایکینگ‌ها یا همان نرمان‌ها به سیسیل بود.

واگرلی با بیان توضیحاتی از ترویج شعر ولگار یا همان شعر عامیانه در فلورانس سخن به میان آورد و گفت: دانته و کاوالیکالی از شعرای معروف این سبک به شمار می‌‌روند؛ بعدها نیز به دنبال این سبک، شعرهایی به سبک سونت یا سرود که شبیه غزل فارسی است در اروپا رواج یافتند و شاعرانی همچون شکسپیر و گوته این سبک شعر را انتخاب کردند.

در این نشست همچنین ایمان منصوربصیری استاد زبان و ادبیات ایتالیایی در دانشگاه تهران به بیان سیر تحول زبان‌های کهن پرداخت و گفت: به طور مثال زبان فارسی، دوره‌های آریایی کهن پارسی کهن، پارسی میانی و پارسی نو را گذرانده است و در نهایت به سبک‌های خراسانی و عراقی رسیده است که در این سبک‌ها شاعران بسیاری آثار ماندگاری را خلق کردند.

منصوب بصیری در پایان گفت: در تمام این دوران و سبک‌ها ساختارها و درون مایه‌های مشترک وجود دارد که البته این نقاط مشترک بین زبان‌های مختلف نیز دیده می‌‌شود.

معرفی فعالیت‌های دو مرکز فرهنگی سوئیس در نمایشگاه کتاب تهران

مرکز فرهنگی «روبرت والسر» و مرکز فرهنگی بااوباب (Baobob) کشور سوئیس روز جمعه در نمایشگاه کتاب تهران معرفی شدند.

رتو سورگ مدیرعامل مرکز فرهنگی «روبرت والسر» این مرکز با اشاره به فعالیت‌های فرهنگی آن گفت: نگهداری از میراث فرهنگی و تاریخی و در اختیار قرار دادن آن برای دیگران مهمترین هدف روبرت والسر است.

سورگ اظهار داشت: بنابراین برای اجرایی شدن اهداف خود به نشر وابسته هستیم. البته خود ما به صورت مستقیم در این زمینه فعالیت نداریم و به‌نوعی ما واسط بین ناشران، نویسندگان و مترجمان هستیم.

مدیر عامل مرکز روبرت والسر به انتشار صرفا 10 تا 12 کتاب توسط مرکز روبرت والسر اشاره کرد و اظهار داشت: ما در انتشار بیش از 150 کتاب نقش داشته‌ایم.

وی گفت: به‌رغم اینکه مخاطبان جدی ما کشورهای آلمانی‌زبان هستند اما کتاب‌های ما به زبان انگلیسی و دیگر کشورهای جهان ترجمه شده‌اند کما اینکه دو مورد از کتاب‌های ما تا جایی که مطلع هستم به فارسی ترجمه شده است.

مدیرعامل این مرکز فرهنگی در کشور سوییس، ایجاد ارتباط دوسویه با نویسندگان، مترجمان و ناشران ایرانی را بهانه‌ی حضور در نمایشگاه کتاب تهران معرفی کرد و گفت: امیدوارم شاهد تعامل با حوزه‌ی نشر ایران باشیم ضمن اینکه کلیه‌ آثار ما در سایت اینترنتی روبرت والسر موجود است.

بر اساس این گزارش در ادامه‌ مراسم، سونیا ماتسون ناشر آثار ایرانی در کشور سوییس با همراهی لیلی حائری مدیر آژانس ادبی کیا در ایران به معرفی مرکز بااوباب (Baobob) پرداخت و اعلام کرد: هدف این انتشارات سوییسی برقراری تبادل فرهنگی میان ملل مختلف بوده و یکی از راههای این تبادل و معرفی فرهنگ ها از طریق تولید و نشر کتاب و ترجمه صورت می‌گیرد.

وی در خصوص حوزه‌ی فعالیت این انتشارات گفت: ادبیات کودک و نوجوان به عنوان اصلی‌ترین فعالیت این انتشارات با ترجمه‌ آثاری از ادبیات ملل مختلف از جمله قاره‌های آسیا، آفریقا و امریکای لاتین فعالیت دارد و با ترجمه‌ این آثار در پی فراهم ساختن فضایی مناسب برای ایجاد علاقه‌مندی در کودکان برای مطالعه است.

وی همچنین درباره‌ تاثیر این کتاب‌ها بر بزرگسالان گفت: هدف ما نه آموزش کودکان بلکه آموزش بزرگسالان است و با برگزاری کارگاه‌هایی برای معلمان و مدرسان در مدارس این امکان را فراهم می‌سازیم تا کتاب‌ها را برای کودکان قابل استفاده سازند.

وی در خصوص انتخاب جغرافیای این انتشارات برای ترجمه‌ آثار جهان به زبان آلمانی تشریح کرد: تا قبل از سال 1990 ترجمه‌ی آثار کشورهای خاورمیانه، امریکای لاتین و آفریقا به زبان آلمانی موجود نبوده است.

ماتسون درباره‌ اهمیت ترجمه‌ی ملل گوناگون اظهار کرد: ما نمیخواهیم صدای مردمان ملل مختلف باشیم بلکه از طریق آثار مخصوص این ملل، صدای آنها را از زبان خودشان بیان می‌کنیم.

ماتسون درباره‌ فعالیت‌های چند سال اخیر بااوباب گفت: طی چند سال اخیر 80 عنوان کتاب به چاپ رسیده و گرچه فعالیت‌های این ناشر سوییسی به طور آهسته پیش می‌رود و در سال چهار اثر ترجمه می‌شود اما آثار این ناشر به چاپ های چهارم و پنجم خود می‌رسد.

ماتسون درباره اولین کتاب ایرانی ترجمه شده به زبان آلمانی توسط این ناشر گفت: رمان «کوه مرا صدا کرد» نوشته‌ محمدرضا بایرامی اولین اثر در این حوزه است که در سال 1998 منتشر شد.

گفتنی است رمان «دوست بزرگ»، «کوه مرا صدا کرد» و «آدم برفی» سه رمان ترجمه شده توسط این ناشر و کتاب «یک چیز سیاه» رمان در دست چاپ این انتشارات است.

روایت مهسا محبعلی از کتابش در نمایشگاه کتاب تهران

دو نویسنده‌ سرشناس ایرانی و ایتالیایی در سالن بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران، به بررسی نگاه نویسندگان به جوانان در ادبیات پرداختند.

در این نشست که با حضور مهسا محب‌علی و مایکل سرا برگزار شد دو نویسنده به معرفی آثار خود و انعکاس دیدگاه جوانان در این آثار پرداختند.

مهسا محب‌علی نویسنده‌ی کتاب‌های «نگران نباش» و «عاشقیت در پاورقی» و برنده‌ی دو دوره‌ی جایزه گلشیری در این نشست گفت: کتاب «نگران نباش» که به زبان ایتالیایی نیز ترجمه شده است از این رو مورد استقبال جوانان قرار گرفته است که نویسنده در آن از زاویه‌ی دید جوانان به رابطه‌ی بین جوان‌ها و نسل بزرگترها پرداخته است.

محب‌علی با بیان اینکه نویسندگان دیگر اغلب از زاویه‌ دید بزرگترها به مسئله‌ی رابطه‌ی بین دو نسل نگاه می‌‌کنند گفت که کتاب «نگران نباش» به جوان‌ها به شکل یک ابژه نگاه نکرده است و از درون جوان‌ها مسایل جامعه را دیده است.

وی همچنین به تاثیر انقلاب ایران روی فاصله‌ بین جوانان اشاره کرد و گفت: اکنون نسل گذشته فکر می‌‌کنند که نسل جوان از آنجایی که به هیچ ایسمی اعتقاد ندارد، ایده نیز ندارد اما من فکر می‌‌کنم پیروی نکردن از ایسم‌ها خود یک سبک زندگی و یک روش زندگی است.

به گفته‌ او کتاب «نگران نباش» یک روز از تهران را روایت می‌‌کند که در آن زلزله‌های پیاپی رخ می‌‌دهد اما جوانی بدون توجه به همه‌ی قال و قیل‌های ناشی از زلزله در شهر به دنبال مواد مخدر می‌‌گردد.

در این نشست همچنین مایکل سرا روزنامه‌نگار و مقاله‌نویس و نویسنده‌ی کتاب «هر جوانی می‌‌تواند» نیز گفت: من یک نویسنده‌ پیر از کشوری هستم که جمعیت آن نیز پیر است و به نظر می‌‌رسد در پایان دوره‌ای هستم که با انقلاب صنعتی شروع شده و با انقلاب فرانسه ادامه پیدا کرده است و اکنون به پایان چرخه‌ای رسیده است.

سرا با این توضیح که در کتاب «هر جوانی می‌‌تواند» با جوان سی ساله‌ای سروکار داریم که انگاری در یک نقطه‌ متوقف شده و نمی‌‌داند آینده‌ی خود و همچنین کارگاه نجاری که پدرش برایش به ارث گذاشته چه باید بکند، افزود: به نظر می‌‌رسد جوانان در این دوره آینده‌ای ندارند و هر آنچه برای آینده وجود داشته نسل گذشته مصرف کرده است.

وی گفت: به نظر می‌‌رسد انقلاب‌ها نسل‌هایی را به وجود می‌‌آورند که بسیار سرخورده هستند.

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.