شاخص‌های جدید یونسکو برای بین‌المللی سازی آموزش عالی

 به گزارش لیزنا، دکتر جعفر مهراد رییس بخش علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شیراز گفت: یونسکو تهیه رشته ای از شاخص ها پیرامون بین‌المللی سازی آموزش عالی در آسیا را به منظور کمک به دانشگاهها و سیاستگذاران آموزشی در دست تهیه دارد تا از این طریق به شناخت چشم انداز بین‌المللی سازی و ارتقائ پیوندهای آموزش عالی بین‌المللی کمک کند.

وی افزود: در این راستا، دفتر منطقه ای یونسکو در آسیا و اقیانوسیه در بانکوک (تایلند) میزبان نشست مقامات عالیرتبه آموزشی 10 کشور عضو آسه آن به اضافه استرالیا، چین، هند، ژاپن و زلاند نو و کره جنوبی یعنی گروهی از کشورها بود که به آسه آن+6 مشهور است.

 مهراد گفت: هدف این نشست بررسی و تهیه شاخص های بین‌المللی سازی آموزش عالی بود.

 بنیانگذار پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بیان کرد: کشورهای آسه آن شامل برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام است.

 به گفته مهراد در سال 2013 میلادی تعداد یک میلیون و هفتصد هزار دانشجو از کشورهای آسیا-اقیانوسیه در خارج از کشورهای خود به تحصیل اشتغال داشتند. بر این اساس، بین‌المللی سازی آموزش عالی برای منطقه آسه آن حائز اهمیت است.

 این استاد دانشگاه بیان کرد: بین‌المللی سازی آموزش عالی مورد علاقه فراوان کشورهای عضو آسه آن است و تقریبا تمام این کشورها در دهه های گذشته توسعه های زیادی در آموزش عالی بوجود آورده و گامهای موثری برای ایجاد دانشگاههای تراز اول برداشته اند.

 وی ادامه داد: بعضی از دولتها مانند چین با پروژه 985 و کره جنوبی با برنامه Brain Korea 21 و در یک سطح پایین تر، ژاپن با برنامه Abeducation در این حوزه نقش بیشتری ایفا می کنند.

 استاد دانشگاه شیراز گفت: آسیا در بین‌المللی سازی آموزش عالی منحصر بفرد است. خدمات آموزش عالی تجاری مانند شعبه های بین‌المللی در این منطقه نمود بیشتری دارد که سایر مناطق قدرت رقابت با آن را ندارند.

رتبه بندی ها و شاخص های موجود

مهراد بیان داشت: بعضی از شاخص های بین‌المللی سازی آموزش عالی را می توان در ادبیات رشته مشاهده کرد، و برخی دیگر نیز توسط سازمانهای رتبه بندی دانشگاهی مورد استفاده قرار می گیرند. این شاخص ها عمدتا به درصد همکاریهای پژوهشی بین‌المللی و مقالات منتشرشده مشترک، مبادله دانشجو، و نسبت اعضای هیات علمی بین‌المللی توجه دارند.

 وی افزود: هدف یونسکو تولید رتبه بندی دیگری در حوزه آموزش عالی نیست، بلکه هدف تهیه معیارهایی برای خود ارزیابی است. در جدول رتبه بندیهای دانشگاهی به آسانی می توان خروجی را با تعدیل شاخص ها تغییر داد. از این رو، یونسکو و آسه آن ترجیح می دهند از ابزاری مقایسه ای که موردی کاملا متفاوت است استفاده کنند. در اینجا صحبت از کمبود داده نیست، بلکه هدف شفافیت، سودمندی و دسترس پذیری داده ها است. در اینجا لازم است ظرفیت دانشگاه ها را برای استفاده از داده های موجود به جای خلق یک پلاتفرم دیگر ارتقا داد.

 بنیانگذار پایگاه استنادی علوم جهان اسلام  گفت: بعضی از معیارها که توسط نظامهای رتبه بندی بین‌المللی استفاده نمی شود، می تواند توسط دانشگاههای منطقه آسه آن در حمایت از بین‌المللی سازی مورد استفاده قرار گیرد مثل اعطای ویزا، یا اقامت و یا اجازه کار که به نفع دانشجویان، پژوهشگران و اعضای هیات علمی بین‌المللی تمام می شود.

 وی ادامه داد: بعضی از شاخص ها توسط دانشگاههای ژاپن تحلیل شده و تقریبا 30 شاخص اثربخش برای ارزیابی بین‌المللی سازی دانشگاههای ژاپن تهیه شده است. بعلاوه، تعداد زیادی شاخص نیز در همین منطقه وجود دارد که بعضی از آنها بسیار پیچیده است. علت اصلی، آن است که این شاخص ها با انگیزه های مختلف تهیه شده است. بعضی از کشورها افزایش در رقابت جویی را دوست دارند. بعضی دیگر، با جوامعی روبرو هستند که جمعیت آنها رو به پیری گذاشته و صندلی های دانشگاههایشان خالی است که در این مورد واگذاری این صندلی ها را به دانشجویان سایر کشورها از اولویت های برنامه های آموزشی می دانند. کشورهای دیگری هم هستند که می خواهند به کانونی برای آموزش عالی دانشجویان بین‌المللی تبدیل شوند. هم اکنون عمده دانشجویان بین‌المللی در استرالیا، ژاپن و کره جنوبی تحصیل می کنند، اما نظامهای دیگری نیز مانند سریلانکا را مشاهده می کنیم که دوست دارند به کانون آموزش عالی منطقه تبدیل شوند. لذا، بین‌المللی سازی آ موزش عالی تنها موضوع مورد علاقه موسسات خاص نیست.

 ضرورت SDG

 مهراد گفت: شاخص های آموزش عالی از جمله درباره بین‌المللی سازی توسط  " اهداف توسعه پایدار" )SDG(  به ویژه SDG4 - Education 2030 که مورد توافق جهانی است تاکید شده و توسعه یافته است.

 وی افزود: نظامهای آموزش عالی در جهان به شاخص هایی نیاز دارند که این هدفها را برآورده کنند. هدف، ایجاد فرهنگ پاسخگویی و گزارش دهی در سطوح ملی  و بین‌المللی برای تولید زیرساخت های آماری به منظور استفاده از داده های موجود است.

 این استاد علم اطلاعات و دانش شناسی بیان داشت: به یقین تولید شاخص های بین‌المللی سازی آموزش عالی توسط موسسات و نظامهای آموزش عالی با شفافیت بیشتر دنبال خواهد شد که الزاما به تغییرات بیشتری نیاز نخواهد داشت.

 مهراد افزود: مرحله بعدی انجام مقابله بین دیپلم های تحصیلی و رشته ها با موافقت موسسات و کشورها است که در نهایت به استقرار نظامهای ممیزی جهت همسازی و موافقت های اصولی مانند دیپلم های تحصیلی، انتقال واحدها، و مدارک تحصیلی مشترک منتهی خواهد شد. این فرایند هم اکنون در منطقه آسه آن در حال اجرا است که تحت نظارت یونسکو به سایر کشورهای آسیایی تسری خواهد یافت.

 به گفته چهره ماندگار علمی کشور هماهنگ سازی با سیاست های  "فرایند بلونیا" گام نهایی است، هر چند که این احتمال وجود دارد که تمام کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه مایل نباشند در بعد بین‌المللی سازی آموزش عالی تا  سطح این فرایند اقدام کنند.