تقویت حق مولف در کشور و تلاش برای تعمیق حس رعایت آن درجامعه

 یاددداشت اختصاصی لیزنا: درتقویم ایران، مهرماه بوی مدرسه می دهد و اردیبهشت ماه بوی کتاب. دردهه اول این ماه که با آخرین روزهای ماه آوریل مقارن است، روزجهانی کتاب و حق مولف (23آوریل) و روزجهانی مالکیت فکری (26آوریل) قراردارد. روزهای میانی آن که تقریباً تا اواخر ماه نیز ادامه می یابد یکی از بزرگ ترین رخدادهای فرهنگی کشور یعنی نمایشگاه کتاب تهران اتفاق می افتد و جالب توجه آنکه درحدفاصل این روزهای کتابی، روز تجلیل ازمقام شامخ معلم واقع شده، یعنی تقدیر ازکسی که ابزارکارش علم است وکلام وقلم و صدالبته کتاب. بنابراین ازهرزاویه ای به این ماه بنگریم رنگ وبوی کتاب می دهد و اول تا آخر آن با قشر فرهیخته و فرهنگی، مولف، معلم و ناشردرآمیخته است. ازاین رو اگر اردیبهشت رافرهنگی ترین ماه تقویم ایرانی بدانیم گزافه نگفته ایم. اسم فرهنگ که می آید ذهن بی اختیار به سمت وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی کشانده می شود. وزارتخانه ای که درکشور ما بیش ازسایر دستگاههای اجرایی باقشر فرهیخته اعم ازکتاب نویس، کتابخوان، ناشران و دیگر پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در ارتباط است. به عنوان شخصی که دراین وزارتخانه مشغول به کارهستم و دردفتری که عنوان دفترحقوقی و امورمالکیت معنوی راداردخدمت می کنم برخودلازم می دانم ضمن پاسداشت روزجهانی کتاب و حق مولف برحسب وظیفه چندسطری درباره برنامه ها و اقدامات حقوقی انجام شده و یادردست انجام این وزارتخانه درخصوص حق مولف درمفهوم اعم آن بنویسیم.

دفتر حقوقی و امورمالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی که بخشی از معاونت حقوقی آن محسوب می شود باتوجه به عنوانی که دارد در تلاش است تا آنچنان که شایسته ایران فرهنگی است حق مولف را درکشور تقویت کند و حقوق اعطایی به مولفان و پدیدآورندگان آثار ادبی هنری راتا حد امکان همسو بانیازهای روز ارتقاء داده و برای تعمیق حس رعایت این حقوق درجامعه بکوشد. در این راستا این دفتر باهمکاری تمامی بخشهای وزارتخانه کارهای مهمی را انجام داده که بارها به مناسبتهای مختلف اهم آنها به اطلاع عموم رسانیده شده است اما جهت یادآوری بطور مختصر به برخی ازاین اقدامات که بی ارتباط با کتاب و حق مولف درمفهوم اصلی آن نیست، اشاره می‌شود.

ازجمله کارهایی که باهدف فرهنگ سازی برای رعایت حق مولف در کشور و شناسایی خلاءهای قانونی درقوانین و مقررات فعلی نسبت به حقوق پدیدآورندگان آثارادبی هنری به منظور مرتفع نمودن آنها ازسوی این دفتر صورت گرفته، برگزاری سلسله همایشهای ملی حقوق مالکیت ادبی هنری و حقوق مرتبط است که خوشبختانه به عنوان بخشی ازاقدامات درخورتوجه این وزارتخانه درخصوص حق مولف محسوب می‌شود.

این دفتر تاکنون 6 دوره همایش را باموفقیت به انجام رسانیده که درکنار اهداف پیش گفته ،مجموعه سخنرانیها و مقالات حاصل ازآن خود منبع بسیار ارزشمندی درزمینه حق مولف و حقوق مرتبط باآن درکشور تلقی می شودکه بسیار مورداستقبال متخصصان و دانشگاهیان قرارگرفته و بااین کار وزارت متبوع توانسته گامی درجهت رفع کمبود منابع فارسی زبان درخصوص این حقوق بردارد.امسال نیز برگزاری هفتمین دوره این همایشها را دردستور کارداریم که به امید خدا درروز دوم خرداد ماه برگزار می گردد.
ازدیگر اقدامات اساسی درزمینه حق مولف می توان برتدوین لایحه جامع حقوق مالکیت ادبی هنری و حقوق مرتبط اشاره کنیم.این لایحه ضمن تجمیع تمام قوانین موجود دراین حوزه و همسو با مقررات بین المللی سعی برآن دارد که حقوق اعطایی به پدیدآورندگان رامتناسب بانیازهای روز پیش بینی و مورد حمایت قانونگذار قراردهد.این لایحه درحال حاضر درمجلس است و کار بررسی آن درکمیسیونهای مختلف آغاز شده که امیدواریم باامعان نظر بیشتری ازسوی نمایندگان محترم مجلس مواجه شودو زودتر به ثمر بنشیند.

ازدیگر اقدامات می توان به ثبت آثار ادبی هنری ازجمله کتاب اشاره کنیم که مورد استقبال خیل عظیمی از پدیدآورندگان قرارگرفته و آنها را مشتاقانه باهدف تثبیت حقوق خود دریک دستگاه حاکمیتی و دولتی روانه این دفتر ساخته است.

حضور موثر کارشناسان این دفتر درنمایشگاه کتاب به منظور آشنا ساختن مولفان و ناشران به حقوق قانونی خود و توجه دادن به رعایت حقوق مولفان ازسوی مردم و کمک به حل اختلافات احتمالی فی مابین مولفان یاناشران با یکدیگر ازدیگر اقدامات این دفتر درحوزه حق مولف است .تدوین لایحه الحاق ایران به کنوانسیون برن برای کسب حمایت بین المللی ازآثار ایرانی درخارج ازکشور ازدیگر کارهای انجام شده توسط این دفتر است که به دلیل آثار مختلف سیاسی و اقتصادی و فرهنگی که پیوستن به این سندبین المللی دارد وزارت فرهنگ ازسوی دولت مکلف شده با انجام کارپژوهشی موضوع راازجنبه های مختلف بررسی کند تا با ارائه آن به دولت ،هیات محترم دولت بتواندتصمیم درستی نسبت به این موضوع اتخاذ کرده و امکان دفاع ازآنرا درمجلس نیز داشته باشدکه درحال حاضر این کارپژوهشی درحال انجام است و امیدواریم درآینده ای نزدیک به انجام برسد.

این اقدامات و سایر اقدامات انجام شده که به دلیل کمبود وقت از ذکر آنها خودداری می کنم همگی باهدف افزایش سطح حمایت ازحق مولف درکشور صورت گرفته اما معتقدیم برای دستیابی به این هدف هراقدامی صورت بگیرد کافی نیست و دراین مسیر نباید دست ازتلاش برداشت .باید همواره به خود نهیب بزنیم
که دراین راه نقطه پایان وجودنداردو لازم است بااستفاده از تجربه های بوجود آمده و بابرنامه ریزیهای صحیح تر این حقوق و دارندگان آنرا آنچنان که شایسته است موردحمایت قراردهیم .بی شک همکاری و کمک خود پدیدآورندگان نیز می تواند درپیشبرد بهتر اهداف و برنامه های دولت راهگشا باشد.

امیدواریم دولت، پدیدآورندگان آثارادبی هنری و مردمی که مصرف کنندگان کالاهای فرهنگی هستند با کمک یکدیگر حق مولف و رعایت آنرا در کشور نهادینه کنندو آنرا درجایگاه واقعی خویش که سزاوار یک کشور فرهنگی است قراردهند.

لادن حیدری