عدم توازن میان دوره های تاریخی و واحدهای درسی دانشگاه ها

به گزارش روابط عمومی موسسه خانه کتاب، آرزو رسولی در ابتدای این مراسم، اظهار کرد: متاسفانه در تدریس تاریخ در بخش ایران باستان معضلات جدی وجود دارد که یکی از علت ها این است که تاریخ به صورت یک گرایش عمومی در دوره کارشناسی تدریس می شود؛ از میان 130 واحد آموزشی که دانشجوی کارشناسی باید بگذراند، فقط 10 واحد به ایران باستان اختصاص پیدا کرده است. این در حالی است که همه ریشه ها در ایران باستان است و تاریخ ما یک تاریخ پیوسته به شمار می آید. گذشته از آن، فرهنگ ایران، عناصر بیگانه ای را هم که وارد ایران شده اند، محصور کرده است.

وی با بیان این که بین دوره های تاریخی و ارائه واحدهای درسی در دانشگاه ها، توازن وجود ندارد، تأکید کرد: ما باید تاریخ کشور خود را بشناسیم تا با دلایل استمرار این تاریخ آشنا شویم.

رسولی ادامه داد: در حال حاضر تغییراتی در رشته تاریخ رخ داده است به این صورت که به این نتیجه رسیده اند، رشته تاریخ را از مقطع کارشناسی، گرایشی کنند. اما متاسفانه در این چهار گرایش (تاریخ تمدن، تاریخ اسلام، تاریخ ایران و تاریخ جهان) نیز ایران باستان چندان جایگاهی ندارد. این در حالی است که پیش از سخن گفتن درباره تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی باید تاریخ ایران باستان را بدانیم. در خودِ رشته تاریخ ایران هم که انتظار می رفت ایران باستان جایگاه بیشتری داشته باشد، اما فقط 11 واحد در این رشته به ایران باستان اختصاص دارد.

این کارشناس افزود: متاسفانه واحدهای تاریخ در دانشگاه ها بسیار رویکردی سیاسی دارند؛ آنقدری که تاریخ را تاریخ سیاسی می بینیم، هیج جای دیگر این گونه نیست و تاریخ را در همه ابعاد آن بررسی می کنند. به طور مثال تاریخ هنر، تاریخ سینما، تاریخ حقوق زنان، تاریخ شعر فارسی.

ویی عنوان کرد: وقتی ما به فرهنگ مان افتخار می کنیم باید ویژگی های این فرهنگ را که باعث شده اند تاکنون مستدام باقی بماند، بشناسیم. که جای آن در تاریخ است.

زهیر صیامیان گرجی در ادامه این نشست با بیان این که تاریخ در ایدئولوژی انقلاب اسلامی نقش بسیار داشته است، اظهار کرد: گذشتگان ما تاریخ را این گونه تعریف کرده اند «تاریخ باید رسالت خود را در تغییر زیربنایی و بنیادی بر پایه مطالعات مواریث ارزشمند جامعه ایرانی اسلامی و نیز تاریخ جهان به انجام رساند. همچنین تاریخ باید با تقویت حس کنجکاوی و ابداع و خلاقیت، گذشته را چراغی فراروی نسل امروز قرار دهد تا در پرتو آن و با استفاده از تجارب، به آن چه برای پیشرفت این سرزمین ضروری است، دست باید.»؛ تمام اهداف آموزش تاریخ باید با این جکله همسو باشند.

وی ضمن ابراز تاسف از وجود نوعی زمان پریشی در آموزش تاریخ، گفت: اکنون متاسفانه به نوعی تاریخ آموزش داده می شود که مخاطب نمی تواند با آن ارتباط برقرار کند. ما با تقویت یک حاظه تاریخی قوی، می توانیم شهروندانی تربیت کنیم که برای هویت ملی شان هزینه های فکری، اجتماعی و اقتصادی کنند.

صیامیان گرجی افزود: کل جمعیت علمای تاریخ از بعد از انقلاب اسلامی 100 هزار نفر هستند. که این، با آن رسالتی که گذشتگان برای تاریخ تعریف کرده اند (در بالا ذکر شد) توازن ندارد. بنابراین ضرورتاً تنها از طریق آموزش و پرورش و دانشگاه ها نمی توان به رسالتی که برای تاریخ تعریف شده است، دست یافت و باید تاریخ از سوی برخی نهادهای مردم نهاد نیز آموزش داده شود.

وی اظهار کرد:  ایده ای که بعد از انقلاب اسلامی مدنظر بود یعنی «فراتر رفتن از ایدئولوژی رژیم پهلوی و نگاه به مردم» و باید در آموزش تاریخ بازتاب می داشت، به نظر می رسد برآورده نشده است. بنابراین آموزش تاریخ بعد از انقلاب اسلامی نتوانسته است با تحولات آموزش تاریخ در حوزه جهانی همساز باشد.

صیامیان گرجی افزود: هدف از آموزش تاریخ در دانشگاه ها حفظ گذشته نیست بلکه برقراری رابطه میان گذشته با امروز، برای آیندگان است.

وی با بیان این که فرهنگ بدون تاریخ شکل نمی گیرد، گفت: تاریخ را باید از آن جایی بیشتر مورد توجه قرار دهیم که بیشتر با امروز ما سرو کار دارد.

 این کارشناس اظهار کرد: ما می توانیم با نگاه ابداعی تری به بحث آموزش تاریخ، در گفت وگوهای گروه های اجتماعی و یا خرده فرهنگ های موجود، درباره چگونگی مشارکت آن ها در شکل گیری هویت ملی سخن بگوییم تا در تاریخ دچار زمان پریشی نشویم.

صیامیان گرجی در پایان گفت: اکنون اکثر دانشگاه ها به این باور رسیده اند که تاریخ چیزی فراتر از گذشته است و آموزش تاریخ بر اساس گفت وگوی مداوم، می تواند حضور شهروندانی با رویکرد گفت وگو محور را باعث شود.