«اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات » مرجع آغاز کارهای پژوهشی

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام  روابط عمومی خانه کتاب، مراسم جشن انتشار «کتاب اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات (1285-1304 شمسی)» عصر یکشنبه 23 آبان با حضور سیّد فرید قاسمی و مسعود کوهستانی نژاد؛ مؤلف کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.

در ابتدای این نشست، مسعود کوهستانی نژاد گردآوری اطلاعات جامع دربارۀ کتاب و مباحث مرتبط با کتاب را هدف تدوین این کتاب دانست و گفت: در دورۀ مشروطه به دلیل تحولات فراوان فرهنگی، اطلاعات در حوزۀ کتاب بسیار ضعیف و نیاز شدیدی به این اطلاعات احساس می­‌شد.

 وی این کتاب را مرجعی نسبتا کامل در حوزه کتاب دانست و بیان کرد: می‌­توان این کتاب  را دستمایه ای برای پژوهش­‌های حوزۀ کتاب در اختیار داشت. اطلاعات این کتاب اعم از کتب علمی، آموزشی، کمک آموزشی، ادبی و ... می­توانند مرجعی برای تدوین کتب بعدی باشند.

مؤلف کتاب اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه، منابع کتاب­‌ها را به طور کلی دو منبع مدارک دولتی که در آرشیو ملی یا آرشیوهای دیگر هستند و دیگری روزنامه­‌ها و جراید معرفی کرد و با اشاره به اینکه منابع اصلی در مورد کتاب مذکور از نوع دوم هستند، گفت: در این دورۀ تاریخی که کتاب بر اساس آن به نگارش درآمده است، سنت ناشران و نویسندگان این بوده که به محض انتشار یک کتاب، اطلاعات و گزارش آن را با نگاهی آرمانی در روزنامه­‌ای چاپ می­‌کردند. به همین دلیل، اطلاعات کتاب­‌ها اعم از نوع کتاب، موضوع، میزان فروش، تیراژ، قیمت و .... در روزنامه­‌ها و نشریات به چاپ می‌­رسید و همین سنت ناشران و نویسندگان در آن دوره سبب ­شد تا میراثی ارزشمند برای ما به یادگار بماند که توانستیم با کمک آن دست به تدوین مرجعی بزرگ بزنیم و با دراختیار داشتن آن می‌­توان فرایند رشد تیراژ کتاب‌ها و عناوین آن­‌ها، مقولۀ نقد کتاب، تبلیغات، بازاریابی، نوع فروش کتاب و مسائل اقتصادی در رابطه با کتاب را به وضوح مشاهده کرد. لذا منبعی غنی جهت پژوهش­‌ها و تحلیل های جدید در دست داریم.

سیّد فرید قاسمی دیگر سخنران این نشست پس از قدردانی از زحمات مؤلف کتاب و مدیریت خانۀ کتاب جهت تدوین این اثر، با ذکر تاریخچۀ واژۀ «رونمایی»، استفاده از آن را برای کتاب ناروا دانست و توصیه کرد به­ جای به­کار بردن این واژه از «جشن انتشار کتاب» استفاده کنیم.

قاسمی با اشاره به تأخیر نود سالۀ انتشار کتاب مذکور گفت: این کتاب می­‌بایست در سال 1305 منتشر می‌­شد. کتاب «اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات» از جمله آثار منتشرشده در سلسله کتاب­‌های تدوین یافته در مرکز کتاب­‌پژوهی ایران است که تعداد آن به بیش از صد عنوان می‌­رسد.

 سیدفرید قاسمی تصریح ­کرد: این اثر مقصد نیست بلکه مبدأیی برای رسیدن به پایگاه جامع اطلاعات کتاب و تاریخ جامع نشر کتاب در ایران است. لازم است همچون کتاب مذکور آثاری تألیف شوند که مانند یک جورچین بتوان با استخراج اطلاعات پراکنده و سازماندهی آن تصویر کاملی از نشر کتاب در ایران به دست داد.  

وی استمرار این اثر را برای ادوار مختلف (از 1285 تا 1372 و حتی قبل از دوران مشروطیت) را لازم دانست و گفت: از آغاز نشر کتاب تا صدور فرمان مشروطه در ایران نود سال گسترۀ چاپ کتاب و 70 سال گسترۀ انتشار روزنامه است که جمع‌­آوری اطلاعات این دوران نیز لازم است.

این پژوهشگر و مورخ مطبوعات، کتاب کوهستانی­ نژاد را مرجعی باارزش دانست و گفت: ارزش علمی مطبوعات و نشریات در جهان به رسمیت شناخته شده است. درحدود 25 سال پیش اگر در مقوله ­ای پژوهشی به روزنامه‌­ها ارجاع داده می‌­شد آن اثر عالمانه محسوب نمی‌­شد درصورتی که خوشبختانه در سال­ های اخیر روزنامه­ ها گنجینه­ه ای معتبری برای پژوهشگاه­ ها و دانشگاه­ ها شناخته شده است. به همین دلیل از این کتاب می­ توان به عنوان منبعی استفاده کرد که در منابع قبلی موجود نبود.

وی بیان کرد: پژوهشگران با تورق این کتاب می‌­توانند به سوژه‌های جدیدی در حوزۀ کتاب دست یابند و این اثر خود مرجعی برای آغاز کارهای پژوهشی است که می­‌توان ده­‌ها خبر از آن استخراج کرد و با برجسته ­سازی آن اطلاع­ رسانی کرد.

قاسمی امیدواری خود را برای استمرار و تکمیل این اثر و ادامۀ همکاری با این مؤلف را ابراز کرد و گفت: کوهستانی­ نژاد تمام تلاشش را در تدوین این اثر انجام داده ولی به دلیل نقص اطلاع رسانی و کتابخانه­ های کشور ما به طور مداوم اطلاعات نویافته داریم که امید است مؤلف در تکمیل این جلد کوشا بوده و آغاز همکاری ایشان برای تدوین مجموعه­ های بعدی باشد.

در پایان نشست از کتاب اخبار و اعلان کتاب و کتابخانه به روایت مطبوعات (1285-1304 شمسی)  رونمایی شد. این کتاب تلاشی است برای گردآوری و ارائه اطلاعات و مدارک مربوط به حوزه کتاب در یک دوره زمانی در تاریخ معاصر ایران است که از پیروزی مشروطه در سال 1324 قمری/1285 آغاز شده و تا شروع سلطنت رضاشاه در 1344 قمری/1304 ادامه می ­یابد. کتاب مذکور در 792 صفحه با قطع رحلی و قیمت 000/80 تومان از طرف انتشارات خانۀ کتاب منتشر شده است.