اگر بازیگر نبودم وارد دنیای ادبیات می‌شدم

رامین ناصرنصیر که با برنامه «ساعت خوش» به کارگردانی مهران مدیری به تلویزیون آمد، در کنار بازیگری به ترجمه نیز می‌پردازد. وی تا کنون هفت عنوان کتاب را ترجمه و راهی بازار نشر کرده است. همچنین دو کتاب دیگر نیز مجوزهای نشر را گرفته‌اند و به زودی به چاپ خواهند رسید. بعضی از این کتاب‌ها را وی با همراهی دیگران ترجمه کرده است.

کتاب‌هایی که رامین ناصرنصیر تا کنون ترجمه کرده است عبارت‌اند از نمایشنامه «آه پدر، پدر بیچاره، مامان تو را در گنجه آویزان کرده و من خیلی دلم گرفته» که با همراهی شهرام زرگر در سال 1380 به چاپ رسید، مجموعه شعر «پرنده‌ای نیست، درخت می‌خواند» که در سال 1383 به چاپ اول رسید، نمایشنامه «پابرهنه در پارک» که آن هم با همراهی شهرام زرگر در سال 1385 به چاپ رسید، مجموعه ضرب‌المثل‌های مکزیکی با عنوان «با تو، نان و پیاز» که در سال 1385 به چاپ رسید، نمایشنامه «سمفونی درون بطری» که در سال 1389 به چاپ رسید، مجموعه ضرب‌المثل‌های کوبایی با عنوان «این تخم مرغ نمک می‌خواهد» که در سال 1394 به چاپ رسید و مجموعه شعر «اشک‌های آبی، اشک‌های زرد» که در سال 1395 به چاپ رسید.

آیا اینکه شما چهره سینمایی-تلویزیونی هستید تاثیری بر استقبال از کتاب‌ها داشته است؟

فکر نمی‌کنم تعیین کننده باشد. مخاطبین برنامه‌های تلویزیونی و کتاب معمولا متفاوت هستند. کما اینکه کسانی بودند که در تلویزیون چهره‌ای شناخته شده بودند و به حوزه‌های دیگر روی آوردند ولی الزاما موفق نبودند. بعضی‌ها موفق بودند چون کارشان در آن حوزه هم قابل توجه بوده ولی به صرف اینکه در تلویزیون یا سینما معروف بودند الزاما موفقیتی برایشان به ارمغان نیاورده است.

بعضی از کتاب‌هایم با استقبال بهتری مواجه بودند و بعضی با استقبال کمتری. فرهنگ کتاب خواندن در کشور ما با مشکل مواجه است و این موضوع روز به روز در حال بدتر شدن است. این خیلی دردناک است. شرایط طوری است که مردم اگر هم کتاب می‌خرند، بیشتر کتاب‌هایی که سرگرم‌کننده باشند و خواندشان خیلی به فکر نیاز نداشته باشد را ترجیح می‌دهند. در بین کتاب‌هایم کتاب‌های ضرب‌المثل‌ با استقبال بیشتری مواجه شدند و به چاپ‌های متعدد رسیده‌اند. فکر می‎‌کنم به این دلیل است که به نوعی طراحی شده‌اند که برای مخاطب جالب هستند و می‌توان هر صفحه‌ای را باز کرد و از آن لذت برد و نیاز به تامل زیاد ندارد ولی کتاب‌های دیگرم مانند مجموعه شعر «پرنده‌ای نیست، درخت می‌خواند» که جدی‌تر هستند و نیاز به تامل بیشتری در خواندن دارند فقط یک نوبت چاپ شده است. 

در مورد کتاب «پرنده‌ای نیست، درخت می‌خواند» لطفا بیشتر توضیح دهید.

این کتاب برگزیده‌ای است از اشعار 30 شاعر مکزیکی که در طول 30 سال توانسته بودند جایزه ملی شعر مکزیک که هر سال به یک کتاب شعر تعلق می‌گیرد از آن خودشان کنند. در واقع شاعرانی که از سال 1967 تا 1997 میلادی این جایزه را که عنوان آن «آگواس کالینتس» است را برده بودند.

انتخاب این کتاب در قالب یک همکاری فرهنگی بود بین بخش فرهنگی سفارت مکزیک در ایران و مکزیکو سیتی، ما پنج کتاب را با هماهنگی سفارت مکزیک برای معرفی فرهنگ مکزیک به فارسی زبانان انتخاب کردیم که یکی از آنها همین کتاب بود. شعر مکزیکی در ایران بسیار ناشناخته است لذا جای خالی‌ این کتاب احساس می‌شد. این کتاب نگاهی گذرا اما با چشم‌اندازی کامل به شعر مکزیک در طول 30 سال در ایستگاه‌های مختلف به انتخاب خود مکزیکی‌ها است که قرار است یک شمای کلی از شعر مکزیک را به مخاطب فارسی زبان ارائه کند.

ترجمه کردن یک داستان یا رمان، کار دشواری است ولی ترجمه شعر بسیار سخت‌تر است. آیا شما در فارسی هم شعر می‌سرایید؟

بله من با شعر بیگانه نیستم؛ هم به عنوان خواننده حرفه‌ای شعر و هم به عنوان شاید کسی که به صورت آماتور گاهی اوقات برای دل خودش شعر می‌گوید ولی نه با این هدف که شعرها را چاپ کند یا برای مطالعه دیگران شعر بگوید. من خیلی شخصی شعر می‌گویم. هیچ وقت حتی فکرش را هم نکردم که بخواهم آنها را چاپ کنم، بنابراین با شعر بیگانه نیستم.

همان طور که گفتید ترجمه شعر امری است نزدیک به محال. ولی خوب به هر حال شما ناچارید که جایی همیشه تعادلی بین فرم و محتوا برقرار کنید. جایی مفهومی که در شعر گفته می‌شود مهم‌تر است پس ناچارید از شاعرانگی شعر کمی بگذرید و مفهوم را انتقال دهید. جاهایی کمی کفه ترازو را به نفع شاعرانگی و زیبایی کلام سنگین‌تر می‌کنید. بعضی شعرها راحت‌تر به ترجمه و چینش کلمات به فارسی تن می‌دهند و بعضی شعرها سخت‌تراند.

شما بیشتر به عنوان یک بازیگر شناخته شده‌اید. فکر می‌کنید اگر بازیگر نمی‌شدید، شاعر می‌شدید؟

نمی‌دانم. ولی حتما دنیای ادبیات جذبم می‌کرد. شاید داستان‌نویسی، رمان‌نویسی و شاید هم شعر. همین الان هم کمی از دنیای سینما یا تئاتر برایم جذاب‌تر است.